કેન્સરથી મૃત્યુના એક દિવસ પહેલા 27 વર્ષની એક છોકરીએ આપણને સૌને એક પત્ર લખ્યો છે. શાંતિથી સમજીને વાંચશો. કદાચ કોઈ આંખ ઉઘડે !
હેલ્લો,
છવ્વીસ વર્ષની ઉંમરે તમે એવું વિચારવું ખુબ વિચિત્ર લાગે કે તમે એક દિવસ મરવાના છો. મરવાનો વિચાર જ ઇગ્નોર થઇ જાય. રોજે નવો દિવસ ઉગે, અને તમે આશા રાખી હોય કે આ નવો દિવસ રોજ આવ્યા જ કરશે અને બંધ નહીં જ થાય, ત્યાં સુધી જ્યારે કશુંક અણધાર્યું બને. મેં મારી જાતને હંમેશા મોટી થતી, કમાતી, બાળકો અને કુટુંબને પ્રેમ કરતી હશે એવી વિચારી હતી. આ બધું જ મારે જોઈતું હતું.
જિંદગીની આ જાદુગરી છે ! એ ખુબ નાજૂક છે, કિંમતી છે, અને અણધારી છે. દરેક નવો દિવસ એક ગિફ્ટ છે. જરૂરી નથી કે એ નવો દિવસ આવશે જ.
હું હાલ ૨૭ વર્ષની છું,અને મારે મરવું નથી. મને મારી જીંદગી ખુબ ગમે છે. ખુશ છું. મને પ્રેમ કરનારા માણસો છે. પરંતુ મારા હાથમાં કશો કંટ્રોલ નથી. હું મરવાની છું.
હું આ ‘મરતા પહેલાની નોટ’ એટલે નથી લખી રહી કે મને મોતનો ડર છે, મને તો ગમે છે કે આપણે મૃત્યુને અવગણીએ છીએ. જોકે મને એ નથી ગમતું કે જ્યારે હું મોતની વાત કરું ત્યારે એને ખરાબ કે ‘અયોગ્ય’ ટોપિક ગણીને આપણે ‘એવું કેમ વિચારવાનું?’ કહીને ઇગ્ન્નોર કરીએ. હું આ લખી રહી છું કારણકે મારી વિશ છે કે માણસો નાનકડી કારણ વિનાની ઉપાધિઓ બંધ કરે, અને યાદ રાખે કે અંતે તો આપણે બધાને એકસરખું જ નસીબ છે – અંત. એટલે એવી રીતે સમયનો વપરાશ કરો કે જેમાં તમને ગમે, આનંદ મળે, અને Bullshit દૂર રહે.
છેલ્લા મહિનામાં મારી પાસે તમને કહેવા માટે ઘણુંબધું હતું જે મેં અહીં લખ્યું છે. અત્યારે આ લખું છું ત્યારે અડધી રાત થઇ છે અને આ બધું જ મારા અંદરથી આવી રહ્યું છે. લખાઈ રહ્યું છે.
એ સમય કે ક્યારે તમે નાનકડી વાતો અને ઉપાધિઓ ઉપર રડ્યા કરો છો ત્યારે કોઈ એવા માણસ વિષે તો વિચારો કે જેને તમારા કરતા પણ મોટા દુઃખ છે. તમારા નાનકડા દુઃખો છે એતો સારું છે, સ્વીકારી લો અને એનાથી ઉપર ઉઠો. તમને કશુંક નથી ગમતું, સતાવે છે, દુઃખી કરે છે એ બધું બરાબર જ છે, પણ કેમ એના પર રડ્યા કરીને, બીજા લોકોને કહ્યા કરીને, ચારે બાજુ ઠાલવ્યા કરીને બીજા લોકોના મગજમાં નેગેટીવીટી ઠાલવવી? જસ્ટ બહાર જાઓ અને ઊંડો શ્વાસ લો. તમારા ફેફસાંને નવી હવા આપો અને જુઓ કે આસપાસ નીલું આકાશ, ઝુમતા વૃક્ષો, કૂદરત છે. બધું જ કેટલું સુંદર છે. તમે કેટલા નસીબદાર છો કે તમે શ્વાસ લઇ રહ્યા છો ! જીવી રહ્યા છો.
તમે કદાચ આજે ખરાબ ટ્રાફિકમાં ફસાઈ ગયા હશો, કે રાત્રે ઊંઘ નહીં આવી હોય, કે બાળકોએ સુવા નહીં દીધા હોય, કે તમે વાળ કપાવવા ગયા અને પેલાએ તમારા વાળ ખુબ ટૂંકા કરી નાખ્યા હશે, કે તમારા નખ સરખા રંગાયા નહીં હોય, કે તમારી બ્રેસ્ટ તમને નાનકડી લાગતી હશે, કે તમારી ફાંદ વધી ગઈ છે તેની ચીડ હશે.
આ બધો જ કચરો જવા દો. હું સમ ખાઈને કહીશ કે જ્યારે તમારો જવાનો સમય થશે ત્યારે આ કશું જ યાદ નહીં આવે. આ બધું ખુબ જ નાનું છે દોસ્ત. જીંદગી નાની છે. અને આખી જિંદગીના ફલક પર તમારા અત્યારના સવાલોને સરખાવશો તો ખબર પડશે કે કેમ કોઈ ક્ષણિક લાગણીઓ પર આટલું રડી રહ્યા છો તમે? હું મારા શરીરને મારી આંખો સામે ધોવાતું જોઈ રહી છું, અને હું કશું જ કરી શકું એમ નથી. મારી વિશ હતી કે હું મારો આગલો જન્મદિવસ કે ક્રિસમસ મારા પરિવાર સાથે જોઈ શકું, કે એ વધુ દિવસ મારા પાર્ટનર અને મારા કૂતરા સાથે વિતાવી શકું. બસ એક વધુ દિવસ.
માણસો એકબીજાને ફરિયાદ કરતા હોય છે કે તેમની નોકરી કે કામ કેટલું બોગસ છે, અને તેમનું જીમ કે કસરત કેટલું હાર્ડવર્ક માગી લે છે. કામ કે કસરત તમને ખુબ જ અગત્યના લાગતા જ હશે, જ્યાં સુધી એક દીવસ તમારું શરીર એ બંનેમાંથી એકપણ કરવા નહીં દે.
મેં તંદુરસ્ત જીવન જીવવાની કોશિશ કરી છે. આરોગ્ય મારું જનૂન રહ્યું છે. તમારું શરીર સારું તંદુરસ્ત અને કાર્યરત છે તો ખુશ થાઓ. કદાચ તમારું ફિગર આદર્શ ન હોય, કે લૂકસ સારા ન હોય, છતાં પણ જૂઓ તો ખરા કે એ કેટલું સરસ રીતે કામ કરી રહ્યું છે. તેને સાચવો. સારો ખોરાક ખાઓ. ધ્યાન રાખો, પરંતુ તેને વધુ રૂપાળું, જાડું-પાતળું, કે કોઈના જેવું કરવા પાછળ ગાંડાઘેલા ન થાઓ.
યાદ રાખો કે સારું આરોગ્ય એટલે માત્ર ફિઝીકલ બોડી જ નહીં, પણ તમારું મેન્ટલ, ઈમોશનલ, અને આધ્યાત્મિક આરોગ્ય અને આનંદ પણ એટલા જ મહત્વના છે. સોશીયલ મીડિયા કે વાસ્તવિક જગત જ્યાં પણ તમારી સામે એવી પોસ્ટ કે માણસ આવે કે જે તમને તમારી જાત પ્રત્યે નબળી સેન્સ આપે એમને દૂર કરી દો.
અરે આભાર માનો એ દિવસનો જ્યારે તમને શરીર દુઃખતું નથી, તાવ નથી, કે માનસિક તાણ નથી, કમર કે ગોઠણ દુખતા નથી. એ પીડા હોય ત્યારનો સમય ખરાબ જ હોય છે, પરંતુ સમય જતો રહે છે.
અને તમને ખુશ જીવન મળ્યું હોય તો સતત પોતાની ખુશી પાછળ જ ભાગતા ન રહો. ખુશી આપો. કોઈ બીજાને ખુશ કરો. તમે પોતાના માટે જેટલું કરશો અને ખુશ થશો તેના કરતા બીજા માટે કશુંક કરશો તો એ ખુશી અલગ જ હશે. મને ઈચ્છા હતી કે મેં બીજા માટે વધુ જીવ્યું હોત. હું જ્યારથી બિમાર થઇ છું ત્યારથી હું ખુબ જ અદ્ભુત અને દયાળુ માણસોને મળી છું, મારા પરિવાર અને અજાણ્યા માણસો તરફથી પણ મને પ્રેમ મળ્યો છે. નિસ્વાર્થભાવે. હું આ પ્રેમ અને લાગણીઓ ક્યારેય નહીં ભૂલું.
આ અંત તરફ પૈસા ખર્ચવા પણ વિચિત્ર લાગે છે. તમે જ્યારે મરતા હો ત્યારે બહાર જઈને કોઈ કરિયાણું કે કપડાં ખરીદવા વિચિત્ર લાગે. વિચાર આવે કે કેટલો મુર્ખ વિચાર છે કે નવા કપડાઓ કે વસ્તુઓ ખરીદ્યા કરવા માટે આપણે સતત રૂપિયા પાછળ ભાગ્યાં કરીએ. કોઈ ફ્રેન્ડને તેના લગ્ન પર નવો ડ્રેસ કે સોનું આપવા કરતા કશુંક લાગણીઓ ભર્યું ગિફ્ટ ન આપી શકો? કોઈને પડી નથી હોતી તમે એકનો એક ડ્રેસ બીજીવાર પહેરો તો. સતત પોતાના કપડાંની ચિંતા કે મોંઘી ગિફ્ટનો દેખાવ કરવા કરતા એ માણસને જાતે બનાવેલું કશુંક આપી શકો? તેને બહાર ફરવા કે જમવા લઇ જઈ શકો? તેને એક છોડ કે વૃક્ષ આપી શકો? તેને પત્ર લખી કે હગ કરીને કહીં શકો કે તેને તમે કેટલો પ્રેમ કરો છો? કશુંક એવું આપી શકો જે રૂપિયાની ટેગથી દૂર હોય. સમય આપી શકો?
સમય. બીજાના સમયની કદર કરજો. તમે ક્યાંક સમય પર હાજર નથી રહી શકતા એ તમારો પ્રશ્ન છે, બીજાને વેઇટિંગ ન કરાવશો. તમને સમયસર બનતા નથી આવડતું તો એ તમારી કૂટેવ છે. બીજા પાસે પણ ચોવીસ કલાક જ છે. એતો જુઓ. ખુશ થાઓ કે તમને એવા માણસો અને દોસ્તો મળ્યા છે કે જેઓ તમારી સાથે ફરવા, જમવા, બેસવા આવે છે, અને તમારે માટે આવે છે. તેમને શા માટે મોડા જઈને રાહ જોવડાવવી? એમના સમયનું ધ્યાન રાખશો તો રીસ્પેક્ટ મળશે.
તમારા રૂપિયા મટીરીયલ્સ ખરીદવા પાછળ વાપરવા કરતા અનુભવો અને જગતને એક્સ્પ્લોર કરવા પાછળ વાપરો. તેના માટે વધુ રૂપિયા કમાશો અને ખર્ચશો તો વધુ આનંદ થશે. કોઈ દરિયા કિનારે એક દિવસ પસાર કરવા માટે, ઊંડા પાણીમાં ડૂબકી લગાડીને તમારા ગોઠણ તળિયાની માટીને સ્પર્શવા માટે કે તમારા ચહેરા પણ દરિયાનું ખારું પાણી લગાડીને કુદરતને સ્પર્શવા માટે તમારો સમય અને રૂપિયા ખર્ચ કરો. કુદરત સાવ ફ્રી છે. તેના બની જાઓ.
એક પછી એક ક્ષણ…બસ એજ રીતે ઊંડાણથી જીવો. પોતાનો આટલો સારો સમય પોતાના ફોનના સ્ક્રીનમાં ઘુસાડીને એક પરફેક્ટ ફોટો લેવા માટે જે થશે એ જીવન નથી. એન્જોય ધ બ્લડી મોમેન્ટ. જુઓ પેલી ક્ષણ ભાગી રહી છે. બધી જ ઘટનાઓને કેમેરામાં કેદ કરવાનું બંધ કરીને તેને આંખોથી માણો, મનમાં ઉતારો.
અને દરેક સ્ત્રીને મારે પૂછવું છે: કોઈ નાઈટ બહાર જવા માટે કે કોઈ ઇવેન્ટમાં જવા માટે શું અમુક કલાકો સતત પોતાના વાળ કે મેકઅપને સારા કરવામાં પસાર કરવા જરૂરી છે? શું એ સમય વર્થ છે? એક સ્ત્રી થઈને પણ મને બીજી સ્ત્રીઓની આ કૂટેવ સમજાતી નથી! ક્યારેક પોતાના સુંદરતાના ફેઇક વિશ્વને છોડીને કોઈ પંખીના અવાજને સંભાળ્યો છે? ખુલ્લા વાળ રાખીને આકાશના રંગોને જોતજોતા ઉગતા સુરજને માણ્યો છે? ક્યારેક સવારમાં પોતાના લૂકને છોડીને કૂદરતને તમારા પાર્ટનરને સમય આપ્યો છે?
મ્યુઝીક સાંભળો. સાચે જ સાંભળો. મ્યુઝીક થેરાપી છે. ઓલ્ડ ઈઝ ગોલ્ડ. જેમાં થોડો અર્થ હોય એ મ્યુઝીક જીવવાનો રસ્તો પણ આપશે.
તમારા કૂતરાને ભેંટી પડો. હું મરી જઈશ પછી એ ખુબ મિસ કરીશ.
તમારા દોસ્તો સાથે વાતો કરો. ફોન ખિસ્સામાં નાખીને વાત કરો. પૂછો તો ખરા કે તેઓ મજામાં છે?
તમારું મન હોય તો ટ્રાવેલ કરો. જો મન ના હોય તો ન કરો.
જીવવા માટે કામ કરો, કામ માટે જીવ્યા ન કરો.
સાચે…તમારું મન જેમાં ખુશ હોય એજ કરો.
કેક ખાઓ, અને કોઈ ગિલ્ટ મનમાં ન રાખો.
તમારે જે નથી જોઈતું, એ માણસ કે વસ્તુ, તેને ના પાડી દો.
બીજા લોકો જેવી જોવા માગે છે એવી જીંદગી જીવવા કરતા તમારે જીવવું છે એમ જીવો. તમારી ચોઈસની જીંદગી વિચિત્ર લાગે તો પણ ઇટ્સ ઓકે.
જ્યારે ચાન્સ મળે ત્યારે તમારા પોતાના માણસોને કહો કે તમે તેમને કેટલો પ્રેમ કરો છો. તમારા સર્વ અસ્તિત્વથી તેમને પ્રેમ કરો.
અને યાદ રાખો કે તમને કશુંક દુઃખી કરી રહ્યું છે તો તમારી પાસે તેને બદલાવવાનો પાવર છે. તમારું કામ કે પ્રેમ કે જે કંઈ પણ હોય. તમારી અંદર એ તાકાત હોય જ છે કે તમે તેને બદલી શકો. તમને આ ધરતી પર કેટલો સમય છે એ ખબર જ નથી એટલે કોઈ ન ગમતા કામ કે માણસ કે લાગણીને ચિપકી રહીને તમારો એકવાર મળેલો જન્મારો દુઃખી ન કરશો. મને ખબર છે કે આ બધું ખુબ બધી વાર કહેવાયું છે પણ સાચું છે.
એની વે…આતો બસ એક યુવાન છોકરીની લાઈફ-એડવાઈઝ છે. લઈલો અથવા આગળ વધો.
અને હા…છેલ્લી વાત: જો તમે કરી શકો તો આ માનવજાત માટે કશુંક સારું કરો. લોહી ડોનેટ કરો, કે મરો ત્યારે શરીર. કોઈનું જીવન બચાવશો તો ખુબ સારું લાગશે. તમારું બ્લડ ડોનેશન કે અંગદાન ત્રણ માણસોની જીંદગી બચાવી શકે છે. છતાં આ એક વિચાર સૌથી ઓવરલૂક થયેલો વિચાર છે. તમે સાવ સરળ પદ્ધતિથી આ જગતને કેટલી મોટી અસર કરી શકો છો !
મારી પોતાની મરતી જિંદગીને બીજા લોકોના બ્લડ ડોનેશને અત્યાર સુધી જીવાડી છે. એક વર્ષ મારા જીવનમાં એડ થયું છે કોઈના લોહીના દાન મળવાથી. હું એમનો ઉપકાર કેમ માનું? મેં કોઈના લોહીને લીધે આ ધરતી પર મારા પરિવાર, દોસ્તો સાથે એકવર્ષ જીવ્યું અને મારા જીવવાનો સૌથી બહેતર સમય બનાવી શકી એ માટે હું કઈ રીતે બધાનો આભાર માનું.
ક્યારેક ફરી મળીશું. 
Holly Butcher.
આ પોસ્ટ લખ્યાના અમુક કલાકો બાદ Holly Butcher આ ધરતી છોડીને જતી રહી. તેની આ અંગ્રેજી પોસ્ટનો અનુવાદ મેં કરેલો છે.
Origional Post: Post
Like this:
Like Loading...
આ નવલકથાની વાર્તાવસ્તુ બે વાક્યમાં કહી શકાય એટલી નાજુક છે. એટલે જો તમે વાર્તાનો અર્ક સીધો શેર કરી નાખો તો એનાથી બીજા વાંચનારાની મજા બગડી જાય. વાર્તા ખુલે નહીં એ રીતે કહેવી હોય તો બેસ્ટ ઉપાય એ કે ‘વાર્તા શું છે’ એ કહ્યા વિના કહેવું કે આ વાંચજો, અથવા આ ન વાંચતા.
બીજે દિવસે સવારે પછી એક તળાવ કાંઠે રખડવા ગયા અને પછી થાક્યા. તો બપોર નજીક ફરી બસ પકડવા શહેરમાં ગયા.
Jitesh Donga 