Life Updates 🍻

લાઈફની અપડેટ્સ:

૧. કોરોનામાં મારા અમુક આત્મીય મિત્રોના જતાં રહેવાથી, અને પછી સતત એકાંતમાં (પરિવાર સાથે હોઉં તો પણ એકાંત જ હોય છે) રહેવાથી છેલ્લાં બે વર્ષમાં કશું ખાસ લખ્યું જ નથી. સતત ફરતો રહ્યો. એકલાં, બેકલા, અને હવે રામ સાથે. જીવવામાં જોમ રેડાયું એમાં અંદરનો વાર્તા કહેનારો મૌન થઇ ગયો. પરંતુ હવે ફરી લખવાનું ચાલુ કર્યું છે. નેક્સ્ટ નવલકથા કદાચ 2025 માં આવશે. ફેન્ટસી અને સાયન્સફિક્શન જેવું કૈક છે.

૨. ત્રણ-ચાર મહિનાથી ‘ધ રામબાઈ’ પર નાટક લખી રહ્યો છું, અને આવતાં ત્રણ-ચાર મહિનામાં એ લોંચ થશે. જેવું લખાશે એવું ભજવાશે. જોઈએ. એનું પ્રમોશન કરવા લગભગ ઓનલાઈન નહીં થાઉં, પણ પછી એની ટીમ કહેશે તો કરીશું.

૩. ‘નોર્થપોલ’ નવલકથાનું હિન્દી ભાષાંતર થયું છે. એમાં જેમણે એ કામ લીધું એમણે તો જીવન નીચોવ્યું. એ પણ બહાર પડશે આ વર્ષમાં જ. જોઈએ.

૪. છેલ્લાં અમુક વર્ષમાં આંતરિક યાત્રા છે એની હું ડાયરી લખતો હોઉં છું. એમાં સતત વલોવાયેલા વિચારો, સત્યો, મૌન બધું જ લખ્યું હોય. આ અલખના આલમમાં કેમ જીવવું એ બાબતની ગોતાખોરી હોય. એટલે ‘ગોતાખોરી’ નામે એક ટેમ્પરરી ટાઈટલ સાથે હું જે પર્સનલ ડાયરી લખતો હોઉં છું એનું પબ્લિકેશન પણ કરીશું. જો કે આ તો અવિરતયાત્રાનો ટૂકડો બને, એટલે જ્યારે લાગશે કે વ્યક્ત કરી શકાય એવો છે ત્યારે પ્રકાશકને મોકલી દઈશું. આમાં પણ ત્રણ-ચાર વર્ષ તો જશે જ.

૫. હું ત્રણ-ચાર મહિના ગામડે હોઉં છું, અને પછી બે મહિના બેંગ્લોર. ગામડેથી વર્ક-ફ્રોમ-હોમ ચાલુ હોય છે. રામને કુદરતને ખોળે બાળપણ મળે એવી ઝંખનાને લીધે ગામડે જ છીએ. માબાપ સતત ભેગાં રહે એ પણ મોટું કારણ છે. અને મને મારા પ્રિય સાથી એવાં ગીર, માધવપુર, અને નર્મદા અહીં ગુજરાતમાં રહેવાથી મળ્યાં કરે છે. એમનાં ખોળે પડ્યો રહું છું.

****

ઘણાં મિત્રોના મેસેજ જોયાં કે સોશિયલ મીડિયા પર અમુક-અમુક સમયે લખતાં રહો. Issue is – હું ઓનલાઈન થઈને પોસ્ટ લખીને વ્યક્ત થાઉં છું એમાં મને ઘણી ખોટ પડે છે. (જો કે અત્યારે વ્યક્ત જ થઇ રહ્યો છું!) અંદર જે જનમ્યું હોય, અને હજુ તો ઘૂંટાતું હોય, એમેચ્યોર હોય, એવું બધું વ્યક્ત થઇ જવાથી બરાબર ચેતનાસભર બનતું નથી. અવ્યક્ત રીતે અંદર પડ્યું-પડ્યું એ એવાં અવનવાં આયામો ખોલે છે કે જેનાં થકી મારા સાચુકલાં લખાણ (I mean નવલકથાનું લખવાનું કામ) પર સારી પોઝીટીવ અસર પડે છે. ધ રામબાઈ લખતી સમયે હું બે વર્ષ ઓફલાઈન હતો તે એ બે વર્ષ જીંદગી તો આલાતરીન જીવ્યો જ, પણ સાથે વાર્તામાં ઊંડાણ કે ઉંચાઈ પણ મળી.
જો કે આ ઉપર કહ્યું એ બધું જ મારા માટે જ સત્ય છે. માણસે-માણસે જીવવાનાં ને વ્યક્ત થવાનાં તરીકા ફરે.

બીજું કે હું જ્યારે આ વર્ચ્યુઅલ સોસાયટીથી દૂર અવ્યક્ત-મૌન-જાગૃત હોઉં છું ત્યારે પૂરો અનાવૃત હોઉં છું. કોઈ ચહેરાં નથી હોતાં. હું લેખક નથી હોતો. સફળતા-નિષ્ફળતા તેલ લેવાં જતી રહી હોય છે. હું બાળક હોઉં છું આ પરમનું. જીવતરને પુરા જોમથી જીવવા અને સેલિબ્રેટ કરવાં માંગતું માણસ. પરંતુ એ બધું જ જીવાયું એ શેર થવા લાગે ત્યારે ખાસ મારા કેસમાં એવું થાય છે કે મારા પર એક એવું લેયર છવાયેલું રહે છે કે જેમાં મને ખબર હોય છે જે જગત મને કઈ રીતે જોઈ રહ્યું છે.

એટલે મારા આંતરિક ધૂણેથી ઉઠતાં કાચાં ધૂમાડા અહીં ફેલાવવા કરતાં પૂર્ણ તપીને પુસ્તકની અંદર લખાણમાં ઠરવું સારું પડશે.
અહીં ક્યારેક-ક્યારેક વ્યક્ત થવા આવીશ તો પણ શબ્દો ઓછાં રાખીશ. પ્રકાશક કે અન્ય કોઈ ટીમ સાથે થયેલાં પ્રમોશનના પ્રોમિસને પાળવા લખવું પડે એ લખીશું.

રામ

રામ મારા અસ્તિત્વમાં નવો પ્રાણ લઈને આવ્યો. એક નવું ચૈતન્ય ઓર્યું. મારી અને મારા પરિવારની દરેક આંતરિક સ્થિતિને અલગ જોમથી જીવતી કરી. અરે મને ખરો પ્રેમ કરતાં આવડ્યું. જે ક્ષણે રામને કલ્પિતાની છાતીએ પેટ ભરતો જોયેલો એ ક્ષણે મારી બાનું માતૃત્વ હું પામ્યો. જે ક્ષણે રામ મારી આંખોમાં જોઇને પહેલીવાર હસ્યો, બાપલા…મારું રોમ-રોમ જાણે પ્રેમરંગમાં રંગાઈ ગયું. જીવતરનું દરેક ભણતર હાલ હું રામ સાથે ફરીને ભણું છું. મારું આંતરિક આધ્યાત્મ મારા રામને લીધે બેઠું થયું. મારી આ ભવની ભ્રમણકક્ષામાં આ બાળક આવ્યું અને એનાં એક સ્પર્શે મારી કક્ષા બદલાવીને એ આયામ પર મૂકી દીધો કે જ્યાં ભ્રમણ પણ હું છું અને કેન્દ્ર પણ હું.
***
ઘણાં સમયે હું ઓનલાઈન થયો. સાચું કહું તો એવું કશું આકર્ષણ ન હતું કે ઓનલાઈન થઈને અહીં લખું. પરંતુ રામના જન્મ પછી કેટલાંયે મિત્રો જે આમ રોજે મળતાં નથી એમની સાથે મારા રામનો મારા જીવનમાં હોવાનો હરખ શેર કરવો હતો. કેવું હતું કે પોપટ ભૂખ્યો’ય નથી, તરસ્યો’ય નથી, અને રામના સામ્રાજ્યમાં બેસીને જીવતાં શીખે છે, અને ટોપના પેટનું જીવે છે. અને આ પોપટ સમજી ગયો છે કે પ્રેમ એ આ બ્રહ્મનું Fundamental Truth છે. જ્યાં-જ્યાં પૂર્ણ અવસ્થામાં પ્રેમ રેડાયો છે એ બધું જ જાગૃતિની અવસ્થામાં જતું રહ્યું છે. ત્યાં બધું જ જીવિત છે. [ હું તો કલ્પિતાને અને મારા માબાપને પ્રેમ કરતાંય હમણાં-હમણાં શીખ્યો! ]

હમણાં થોડાં દિવસ રામના ફોટોઝ અને લાઈફની અપડેટ્સ મૂકી દેશું, અને પછી પાછા અહીંથી થોડું અલ્પવિરામ.

સમાનુભૂતિ: Importance of Empathy in Current time.

Empathy.

સમાનુભૂતિ.

કોઈ માણસ પાસે પોતાના બાળકને ખોરાક આપવાની સગવડ નથી, અને એને કારણે એ માણસને જે દુઃખ, રંજ, પીડા થતી હોય, અને એ માણસની પીડાની અનુભૂતિ જો આપણે પણ કરી શકીએ તો એને સમાનુભૂતિ કહેવાય.

વિશ્વ આખું વર્ષો સુધી નહીં ભૂલાય એવી અઘરી પરીક્ષામાંથી પસાર થઇ રહ્યું છે. કદાચ કોરોના ૨૦૨૦ પૂરું થશે ત્યાં સુધી મંદ-મંદ જીવ્યાં જ કરશે. કદાચ આપણને સૌને આ અદૃશ્ય જીવ કોઠે પડી જશે. ભવિષ્ય ધૂંધળું છે. આ પેન્ડેમિકને લીધે વિશ્વ આખામાં જે આર્થિક અને સામાજિક બદલાવો આવી રહ્યા છે એ બીજા ત્રણ-ચાર વર્ષ સુધી ચાલ્યાં કરશે.

આ બધાં કેઓસની વચ્ચે કેટલાયે માનવીઓ મૂંગી પીડામાંથી પસાર થઇ રહ્યા છે. ખુબ ઓછાં બોલી શકે છે. ખુબ ઓછાં રડી શકે છે. ખુબ ઓછાં રાડો નાખી શકે છે. આ સમયને અને આવતાં સમયને સૌથી વધું જરૂર છે – સમાનુભૂતિની.

અત્યારે જો પોતાના પરિવાર, દોસ્તો કે સમાજ માત્ર નહીં, પરંતુ ધર્મ-નાત-જાત ભૂલીને અન્યની પીડાને માત્ર ‘સમજી’ શકો તો પણ આપણે આખા વિશ્વની ‘પ્રેમની એન્ટ્રોપી’ વધારી શકીશું.

૧. આજે શેરીમાં સીતેરેક વર્ષના વૃદ્ધ એક ખાલી રેકડી લઈને ધીમું-ધીમું મરતું-મારતું ચાલ્યાં જતાં હતા. રેકડીમાં એક ખૂણામાં સુકાઈ ગયેલાં મોગરાના ફૂલોની વેણીઓ હતી. સામાન્ય દિવસોમાં બેંગ્લોરના રસ્તાઓમાં વેણી વેચનાર માણસના ફૂલો કરમાયાં ન હોય ત્યાં સુધીમાં વેચાઈ ગયા હોય, પરંતુ અત્યારે ફૂલો મુર્ઝાઈ ગયા હતા. એનાં સૂકા ફૂલ ખરીદવા કોણ બહાર નીકળે? એ વૃદ્ધનું સુકું શરીર, તડકે દાજેલો ચહેરો, ભૂખ્યું પેટ અને ખાલી ખિસ્સું જોવા અને એની પીડાની અનુભૂતિ કરવા માણસે પોતાના ડીવાઈસના સ્ક્રીનમાંથી ઊંચું જોઇને આ ઘરડાં માણસને બટકું રોટલો કે પાણીનો ગ્લાસ આપવો કે પછી એને માટે પોતાના ઈશ્વર-અલ્લાહને એક પ્રાર્થના કરવી પણ સમાનુભૂતિ છે.

આ વૃદ્ધ જેવા તો કરોડો ગરીબ આ એકસો ચાલીસ કરોડના દેશમાં છે. આપણે મદદ તો બસ દસ-બારને કરવાની છે. બસ પૂછવાનું છે કે : “દાદા, ભૂખ લાગી છે?”

વિચારો : અત્યારે કેટલીયે માના દીકરાઓ દૂર-દૂર ફસાયાં હશે. કેટલાયે ઘરડાં માબાપ એકલાં હશે. વિકલાંગ, અંધ, કે કોઈપણ બીમારી ધરાવતો માણસ તમારી સાંજની પ્રાર્થનામાં આવે તો પણ ઘણું.

૨. અર્થતંત્ર તૂટે ત્યારે ખુબ ધીમું-મૂંગું તૂટે. રોજનું કમાઈને રોજનું ખાતો દરેક માણસ બેરોજગાર થઇ પડે. શરીરનો ઉપયોગ કરીને જે માણસ રોજીરોટી કમાતો હોય એ બધાં ભાંગી પડે. કન્સ્ટ્રકશનના મજૂરો, સામાન ઊંચકતા કૂલી, ટીફીનવાળા, ટેક્સી ચલાવતાં ડ્રાઈવરો, નાનકડી નાસ્તાની લારીઓ, ચા-કોફી-આઈસ્ક્રીમ વેચનારા, વેઈટરો, ફેરિયાઓ, સેલ્સમેન, નાનકડી નાસ્તા, વાસણ, કપડાં, જૂતાં વગેરેની ભાડાની દુકાનો ચલાવનારા માણસો, સીઝન મુજબ લગ્ન, ઉત્સવો કે પ્રસંગ મુજબ કામ મેળવતાં દરેક રસોઈયા, દરજી, સુથાર, માછીમારો બધાં જ શું કરે?

આપણા દેશમાં આ સંખ્યા નાની નથી. ચાલીસ કરોડથી વધું લોકો છે! માત્ર ખેતી ઉપર જીવન નિભાવતું માણસ કે જેને માટે માર્કેટયાર્ડમાં કશુંક વેચાય તો દિવાળી આવે એજ કેટલાં.

બેશક સરકારે એક તરફ આર્થિક મહામારી અને બીજી તરફ આ અવિરતપણે ભાગતી બીમારી બંનેને બેલેન્સ કરવાના છે. આપણે કશું ન કરી શકીએ તો કઈ નહીં પરંતુ કોઈ માણસને કામ આપી શકીએ તો Supply-Demand નું ચક્ર ચાલતું થાય. જે માણસો પાસે ૩૦-૪૦ હજાર રૂપિયાની સગવડ છે એમને દિવાળી આવી જાય, પરંતુ જેમનાં ખિસ્સા અત્યારે જ ખાલી છે એની પીડાની ભાળ હોવી એ પણ ઘણું.

૩. અર્થતંત્ર તૂટે ત્યારે ઊંહકાર ગરીબ અને મધ્યમ વર્ગને જ નીકળે. દેશનું અર્થતંત્ર ચાલે પણ MSME (નાના-મધ્યમ ધંધાઓ) દ્વારા. અત્યારે દરેક હીરાના કારખાનાં, કોલસેન્ટર, નાના ઉદ્યોગો, ઘરેલું ઉદ્યોગો, સર્વિસ સેક્ટરની દરેક નોકરી, ટ્રાવેલ ઉદ્યોગ, હોટેલ અને ગેસ્ટહાઉસનો ઉદ્યોગ, કુરિયર જેવી ટ્રાન્સપોર્ટમાં જોડાયેલી દરેક નાની-નાની જોબ, નાનકડાં કારખાનાં-હોટેલો બધું જ બંધ છે. કારીગરો અને માલિક બધાં ગામડે સ્થળાંતર કરી ગયા છે. એ બધાં જ મહિનાઓ સુધી કદાચ ન આવે અને આ બધું ચાલુ થાય ત્યાં સુધી સૌકોઈ નાની નોકરીવાળા માણસને ‘મને પાછો નોકરી પર રાખશે કે નહીં’ એ સતત ભય નીચે જીવવાનું છે.

ખાસ યાદ રહે: આપણે આમને મદદ ન કરી શકીએ કદાચ, પણ આ ડીજીટલ યુગમાં જ્યારે દરેક માણસ એકબીજાની જીંદગી જોઈ શકે છે ત્યારે ભૂલથી પણ કોઈને મજાક ન બનાવીએ. આપણું સુખ-સાહ્યબી કદાચ આ સમયમાં સૌને શો-ઓફ ન કરીએ તો ચાલે. અત્યારે પોતાનાં મકાનો-કાર-ઘરેણાં કે અમુક અંશે ભપકાદાર રસોઈના ફોટા પણ ન મુકીએ તો ચાલે. (ખરેખર કોઈને ખબર નથી હોતી કે બીજો માણસ કેવી અગ્નિપરીક્ષા આપી રહ્યો છે)

જો તમે રોજગાર આપનારાં માણસ હો તો ખાસ આજીજીપૂર્વક કહીશ કે – આઠ-દસ હજારના પગારદાર માણસને છોડી ન મુકવો. સમય કપરો છે જ, પરંતુ તમે થોડા ઘસાવ અને કોઈનું ખોરડું ઉજળું થતું હોય તો થવા દેજો. આ હાથ ઝાલવાનો સમય છે, હાથ છોડવાનો નહીં.

૪. મોટાભાગની કંપનીઓએ લાખોની સંખ્યામાં માણસોને લે-ઓફ કર્યા છે. પગાર બંધ કર્યા છે. પગાર ઘટાડી દીધાં છે. પગારમાં વધારો રોકી દીધો છે. પણ જ્યાં સુધી નોકરી છે ત્યાં સુધી ચિંતા ન જ કરવાની હોય. ઉલટું જેમને નોકરી નથી એમની તરફ સમાનુભૂતી રાખીને એમને નોકરી શોધવામાં મદદ કરવાની છે. તમારો પગાર વધ્યો હોય તો પણ એનો કોઈને દેખાડો કરવો ન જોઈએ. આ વર્ગ કે જેની સેલેરી ત્રીસ-ચાલીસ હજારથી વધુ છે એમણે જ શક્ય એટલી સમાનુભૂતિ – એમ્પથી બતાવીને સંયમ સાથે અન્યને મદદ કરવાની છે. નોકરી ન આપી શકો તો વિશ્વાસુ માણસને બનતી મદદ પણ ઘણું મોટું પુણ્ય જ છે. લાખોના દાન ન આપીને કોઈના બાળકોને ભણાવી દેશો તો કોઈનો આત્મો ઠરશે.

૫. ખુબ જ અગત્યનું છે : અત્યારે કરોડો લોકો માનસિક રીતે પીડાઈ રહ્યા છે. કહી નથી શકતાં પરંતુ એમનાં મન-મગજ થાક્યા છે. કેટલીયે સ્ત્રીઓને પોતાના પુરુષની  ઘરેલું હિંસા વધી છે. બાળકો-વૃદ્ધો સૌ ચાર દીવાલો વચ્ચે ચુપચાપ રાહ જોઈ રહ્યા છે કે ક્યારે આ સમય પૂરો થાય. ૨૦૨૦ને માત્ર છ મહિના ગયા છે પણ જાણે વર્ષોનો કારાવાસ લાગે છે. દરેક માણસને સહાનુભૂતિ અને સમાનુભૂતિ બંનેની જરૂર છે. શક્ય હોય તો જેમની પીડા સાંભળી શકાય એ સાંભળજો. સાંત્વના દેજો. સાયકોલોજીસ્ટની જેમ એમને માત્ર તમારી આગળ ખાલા થવા દેજો. અગેઇન : પોતાની મોજ અને જાહોજલાલી ન દેખાડો તો પુણ્યનું કામ કર્યું સમજવું. કોઈને બે મીઠાં શબ્દો કહીને, ભેંટીને, માથે હાથ ફેરવીને કહી શકો કે ‘આ બધું જ વીતી જશે’ અથવા ‘હું તમને સમજી શકું છું’ બસ તો પણ ત્યાં આપણી સૌની ‘સમાનુભૂતિ’ જન્મી જશે. ત્યાં વિશ્વ આખાની ‘પ્રેમની એન્ટ્રોપી’માં વધારો થશે.

લગ્ન નામનો લાડવો…!

 

હેલ્લો…
મને ઓળખી? હું ખુશી.
ના ઓળખી? અરે !
પેલી ખુશી. ‘આનંદ’ ની બહેન. ‘જીવન’ભાઈની દિકરી. ‘દુઃખ’ અંકલની દુશ્મન અને ‘મોજ’ની દોસ્ત.
હું હતીને તમારી પાસે! તમારા જન્મથી માંડીને કેટલા વર્ષ તમારી સાથે રહી. કેમ ભૂલી ગયા? તમે નાના હતા ત્યારે હું-મોજ-આનંદ અમે બધા તમારી પાસે અમે આવતા. તમારી સાથે જ તો રહેતા ! નથી યાદ? આપણે તમારા બાળપણમાં, સ્કુલમાં, અરે કોલેજમાં પણ સાથે હતા દોસ્ત…! કેમ ભૂલી જાઓ છો. તમારી તો કોલેજ પૂરી થઇ અને અમારાથી દૂર જ ભાગવા લાગ્યાને ! કોલેજ પછી નોકરી કરતા હતા ત્યારે પણ આપણે ક્યારેક તો મળતા જ! તો આ લગ્ન પછી કેમ તમે અને હું મળ્યા જ નથી એવું લાગે છે? દુઃખ અંકલ તમને વળગી ગયા હોય એવું લાગે છે. હા…એ કાકો તો ખીજડાના મામા જેવો છે. એની નજીક જાઓ એટલે વળગી જ જાય. પણ હું તમને બાંધતી નથી હો. તમે મારી નજીક આવતા, પરંતુ તમે જાતે જ દૂર ગયા છો. હું આજે એટલે આવી છું, તમને શીખવવા માટે.

તો તમે, આ વાંચનારા, હા તમને બધાને કહું છું કે કેમ તમે બાળપણ છોડીને જેમ-જેમ મોટા થઇ રહ્યા છો એમ હું દૂર થતી જાઉં છું. સાંભળો.

એક બાવીસ વર્ષની ખુબ ડાહી છોકરી હોતી રમીલા. રાજકોટ નજીક એક ગામમાં રહેતી. એક દિવસ સાંજે ઘરે એના પપ્પાએ કહ્યું: તારા લગ્ન માટે છોકરાવાળા જોવા આવવાના છે. રમીલા તો શું બોલે? જાણે એના પગ નીચેથી જમીન ફાટી પડી. શું થશે જિંદગીનું? બીજા દિવસે તો ઘરે કાકો આવ્યો, મામો આવ્યો, પાડોશી આવ્યો, અને અંબોડાવાળી મંથરા જેવી ડોશીઓ આવી. અચાનક જે માણસો તેને પરિવાર લાગતા એ બધા એની સામે ઉભા રહી ગયા! કેવો છોકરો ગમશે? કેટલું ભણેલો? નોકરી કે ધંધો? તારો બાયોડેટા ક્યાં? તારે લગ્ન પછી નોકરી કરવી છે? જો સાસરાવાળા પૂછે તો ના જ પાડજે. હાથ પર વેક્સ કરાવ. આ આઇબ્રો તો જો. સરખો પાવડર લગાડજે. છોકરો આમ પૂછે તો પેલો જવાબ દેજે. પેલું પૂછે તો આ જવાબ દેજે. એની સામે ખુબ હસતી નહી.
રમીલાએ બે છોકરાને ના પાડી ત્યાંતો બધા સગાઓના ફોન આવ્યા ! બેટા…તારા બાપુ માથેથી લગ્નનો ભાર દૂર કર. છોકરાને હા પાડી દેજે હો. આ જવાબદારી સરખી નિભાવ. આ સોગિયું ડાચું સરખું કર. ઉંચાઈ આટલી કેજે. વજન આટલું કેજે. ફાંદ ઓછી કર. ડાયેટિંગ ચાલુ કર.
ત્રીજો છોકરો જોવા આવ્યો. ધ્રુજતા હાથે ચા દેવા ગઈ. સાડી પહેરવી પડી. છોકરા સાથે રૂમમાં ગઈ. તમારું નામ? કેટલા ભાઈ-બહેન? શોખ? ઘરકામ આવડે છે? નોકરી કરશો?
ઓહ માય ગોડ…એક બાવીસ વર્ષની સીધીસાદી છોકરી અને એની ‘ખુશી’ ત્યાં જ હોમાઈ ગઈ.
કોઈએ પૂછ્યું નહી કે રમીલા તારા મનમાં શું ચાલે છે. એ સાંભળો…એના મનમાં ખુશીનું ખૂન થઇ રહ્યું છે. છોકરાએ એક ફોન લઇ દીધો. રોજે છોકરાના ફોન આવ્યા. પ્રેમ ઉત્પન્ન કરવામાં આવ્યો. એટલો ઉત્પન્ન કર્યો કે લગ્ન સુધી તો ચાલે જ. એક દિવસ અચાનક સગાઇ, કંકુપગલા, લગ્ન આવ્યા. બાપુજીએ આખા ગામનું ખાધું છે તો હવે બધાને ખવડાવવું પડે એ નાતે લાખો ખર્ચ્યા. બાએ આખા ગામની છાબમાં ઘરેણાં જોયા છે તો આપણે પણ કરવા પડે એમ સમજીને બીજા લાખો ખર્ચ્યા. રમીલા બા-બાપુજીને કશુંક કહેવા માગતી હતી પણ ત્યાંતો ઢોલ વાગ્યા. ઘોડા ઉપર આવ્યો એ. ખાટલે ઘોડા ખેલાવ્યા. ફટાકડાના અવાજ અને કચરો કર્યા. માથું ફરી જાય એવા ડીજે વગાડ્યા. કન્યા પધરાવો સાવધાન! (ના…જીંદગી પધરાવો સાવધાન…!) મંડપમાં ચારેબાજુ બંદૂક લઈને ઉભા હોય કેમેરા વાળા પોઝ માંગવા લાગ્યા. ફોટા સારા આવે એટલે ગોરબાપાએ પણ વિધી ટૂંકાવી. દોડધામ. ફેરા. બધા રોયા. દુઃખ ઓછા અને દેખાડા વધુ થયા. અને એક બાવીસ વર્ષની રમીલા એક પચીસ વર્ષના રમેશને અર્પણ થઇ. હવે શું? હવે રમીલાને સુહાગરાત હતી. સુહાગને ખુશ કર. પછી સાસુને, પછી આખા ઘરને ખુશ કર. એ ઘરને શું કામ? ત્યાં પણ કાકી, મામો, ડોશીયું છે. એ દરેકને ખુશ કર…ઓહ માય ગોડ. આમાં ખુશી ક્યાંથી રહે આ રમીલા પાસે?

અને એવું જ થયું આ પચીસ વર્ષના રમેશને. કોલેજ છોડીને હજુ માંડ દસ હજારની નોકરીએ લાગ્યો અને દુનિયા આવી પોતાની દુનિયાદારી લઈને. ક્યારે લાડવા ખવડાવવા છે બેટા? (એ તમે મરો ત્યારે ખવડાવવા છે સડેલાઓ. ખાવા છે?) જીંદગી અચાનક અરેન્જ મેરેજની ખોટી ઉભી કરેલી સીસ્ટમમાં ફસાઈ.
રમેશ રમીલાને જોવા ગયો, રૂમમાં ઇન્ટરવ્યું થયો. રમેશને લાંબો સમય બેસીને છોકરીને દોસ્તની જેમ નિખાલસતાથી બધું કહેવું હતું. પણ બારણે ટકોરા પડ્યા ! દસ મિનીટમાં નક્કી કરવું પડ્યું કે છોકરી કેવી છે ! રમેશને અરેન્જ મેરેજથી વાંધો ન હતો. વાંધો હતો જે રીતે દસ મિનીટના ઇન્ટરવ્યું પછી લાઈફ-પાર્ટનર પસંદ કરી લેવાના બોગસ રીવાજ પર. વાંધો હતો કે કોઈ તેને સાંભળતું જ ન હતું. એના સપના, અપેક્ષા, આશા બધું લગ્નના લાડવાની વાતો અને આવનારી જવાબદારીઓ વચ્ચે દટાઈ ગયું હતું. એ થાક્યો. જે થયું એ થવા દીધું. ખાધું-પીધું- અને રાજ કર્યું. લગ્ન થઇ ગયા. રમેશ અને રમીલા કોઈ શહેરમાં એકલા રૂમ રાખીને રહેવા લાગ્યા. દુનિયાએ મોઢું ફેરવી લીધું. હવે કોઈ પૂછતું ન હતું કે શું ચાલે છે, બધું બરાબર છે કે નહી. બે માણસની જીંદગીને મારી મચડીને ભેગી કરી દીધી અને દુનિયાના લોકો પોતે આ ખેલમાં ફસાયેલા હતા એટલે રમેશ-રમીલા પણ ફસાઈ ગયા એમ સમજીને ખુશ થયા. બે વર્ષ પછી એ બધા ફરી પાછા આવશે. ‘છોકરા ક્યારે અને કેટલા કરવા છે?’ એ સવાલ લઈને…

ડીયર વડીલો…આમ તો તમે કશું જ વાંચતા હોતા નથી, પરંતુ જો આ વાંચી રહ્યા હોય તો આજે સાંભળી લો. આ ઉપર કહી એ રમીલા-રમેશ તમે પણ હતા. સમાજના મોટાભાગના માણસો હતા. બધાએ આવું જ કર્યું અને હવે તમારી પાસે બધું જ છે. હું નથી. હા…ખુશી નથી. જે છે એ ફેઇક છે. તકલાદી છે. સાચી નથી. એટલે આજે હું ડંકાની ચોટ પર, કડવા શબ્દોમાં અમુક ટૂંકી વિનંતી કરું છું. પ્લીઝ સમજજો. પ્લીઝ. પગે લાગુ. પ્લીઝ. સાંભળો:

આદરણીય સંસ્કારી વડીલ… (કાકા-મામા-ફૂવા, દાદા, પપ્પા, બા, માસી, પડોશી, સમાજ અને ગામ આખું…)
માનવજાત જ્યારે આદિમાનવ હતી ત્યારથી સ્ત્રી-પુરુષ ભેગા રહે છે. જરૂરી છે. આ લગ્ન તો તમારી છેલ્લા હજાર વર્ષની પેદાશ છે. વર્ષો પહેલા લગ્ન ખુબ સહજ હતા. વર્ષો જતા તેને જવાબદારી બનાવી દીધી, અને હવે જરૂરિયાત ! ચાલો ઠીક છે, વાંધો નહી, ભવિષ્યની પેઢીઓ આમેય તમારું તબલો પણ માનવાની નથી, અને મનમાની કરીને પોતાની લાઈફ-પાર્ટનર શોધવાની છે. તમને પૂછશે પણ નહી. સારું છે.
…પણ હાલમાં સમાજમાં વડીલોની એક આખી જમાત ઉભી થઇ છે જે માતેલા સાંઢની જેમ ઘૂરાયા મારે છે પોતાના દીકરા કે દિકરીના લગ્ન માટે. એમને ખબર છે કે તેઓ સરેઆમ બે યુવાન હૈયાઓના અવાજની કતલ કરી રહ્યા છે. બધું જ ખબર છે. આ રમીલા અને રમેશના મનમાં જે ચાલે છે એ બધું જ એના વડીલોને ખબર જ છે. બસ કોઈને સાંભળવું નથી. શું જાય છે? વડીલ…શું જાય છે તમારું? મહિનામાં એકવાર તમારી દિકરીને બાજુમાં બેસાડીને પુછજો કે બેટા શું ચાલે છે? ( આમેય સમાજ ખુબ ફરિયાદ કરતો હોય છે ને કે દીકરા-દીકરી ભાગી જાય છે. એનું કારણ એ જ હોય છે કે એમને ક્યારેય તમે સાંભળ્યા જ નથી હોતા. એમની લાગણી વ્યક્ત થાય ત્યાં જ દબાવી દીધી હોય છે.) એકવાર એને પૂછો કે કઈ ઉંમરે લગ્ન કરવા છે. કેવો છોકરો જોઈએ છે. સમજાવો. વાત કરો. એને સાંભળો. સમજો. દિકરીના બાપ તરીકે જે લાગણીઓના ઈમોશનલ ગાણા ગાઓ છો તેની જગ્યાએ લોજીક લગાડીને વિચારો કે દિકરીના લગ્ન ઓછામાં ઓછા ચોવીસ વર્ષ પછી જ કરાય. ગામની બીજી છોકરીઓ ક્યારે પરણે છે એ ના જોવાય. એ તમારી દીકરી છે, ગામની નહીં.
લગ્ન માટે છોકરો જોવા આવે તો કહેવાય કે છોકરા-છોકરીને એકાદ કલાક ભેગા બેસીને વાત કરવા દો. એ સમયમાં તમે વેવાઈ સાથે રાજકારણ ખોલોને. દીકરો-દીકરી નિર્ણય ના લઇ શકે તો સમય આપો. નંબર એકચેન્જ કરીને પાછળથી પણ થોડો સમય વાતો કરવા દો. શક્ય હોય તો રૂબરૂ મળવા દો. ( છોકરાઓની લાઈન લગાડી દઈશ એવા ફાંકા મારવા કરતા શાંતિથી અમુક ચૂંટેલા છોકરાઓ સાથે સરખી વાત કરવા દો.) સમય તો આપો. જીંદગી આખીનો સવાલ છે. એમને સાંભળો. છોકરો બાપનો ધંધો સંભાળે છે કે હજુ ભણે છે તોયે સંબંધ કરી દેવા છે ! કેમ? દિકરીને હોમવાની આટલી ઉતાવળ? આ યુવાન પેઢીને તો સમજો. કાલે ઉઠીને ખરાબ પાત્ર ભટકાઈ ગયું તો જીંદગીભર કોસશે. સાસરેથી પાછી કદાચ નહીં આવે પણ તમને મનમાં કોસશે. બસ…સહજતાથી, શાંતિથી, ભલે બે-ત્રણ વર્ષ નીકળી જાય, પરંતુ સમજી-વિચારીને દિકરીને જાતે એક પુરુષ પસંદ કરવા દો. કદાચ બે-ત્રણ વર્ષ સતત ના પાડે તો દીકરીને છાતીએ વળગાડીને સાંભળો. તમારા મનનો ભાર કહો. સમજી જશે.
વેક્સ-આઇબ્રો-સાડી-અને ચા સરખા રાખવામાં એકવીસ વર્ષની છોકરી બધું ન કરી શકે વડીલ. તમારા જમાના અલગ હતા. હવે અલગ છે. છોકરો કે છોકરી પરણાવવાનો વિચાર પણ એમના ચોવીસ વર્ષ પછી જ કરવો.

સાહેબ…
આજકાલ ખુબ સંભળાય છે કે સગાઇઓ ખુબ તૂટે છે. છોકરીઓ ખુબ પાછી આવે છે. મોર્ડન પેઢીને સમજાતું નથી કે સાથે કેમ રહેવું !
ના…ભૂલ કરો છો. આ ભણકારા છે આવનારા બદલાવના. હજુ તો વધુ સંબંધો તૂટશે, છૂટાછેડા થશે, અને વડીલો બધા દંગ રહી જશે. ખબર છે કેમ? એક બદલાવ આવી રહ્યો છે. દરેકને ‘ખુશી’ જોઈએ છે, મારી જરૂર છે દરેકને. હું છું તો જીંદગી-મોજ-આનંદ છે. જે પાર્ટનરમાં તેને ખુશી નથી દેખાતી તેને છોડી દે છે. આને તમે વડીલ રોકી નહી શકો. નહીં જ રોકી શકો. રડવું હોય તો રડો. થશે જ. એમની ખુશીઓ તમે જ દબાવવાની ચાલુ કરી હતી એના લગ્નનો પ્રસ્તાવ આવ્યો ત્યારથી. ક્યારે એને સાંભળ્યા? એક સ્પ્રિંગ ઉપર પથ્થર મૂકી રાખો, અને અચાનક પથ્થર હટાવી દો તો એ સ્પ્રિંગ ઉછળવાની જ છે. લગ્ન, રીતરીવાજ, સમાજની અપેક્ષાઓ એક પથ્થર બનીને આવે છે. પછી કહો છો કે અમને બુઢાપામાં સાચવનાર કોઈ નથી. ક્યાંથી હોય? (લગ્ન પછી અલગ થવું જરાયે સારું નથી. માણસ ભાંગી-તૂટી જતું હોય છે, પણ એ કપલને તમે તો ફરમાનો જ સંભળાવ્યા છે. ( છોકરી જો, ફેરાં ફર, છોકરા કર, નોકરી સરખી કર. – આ બધાને ફરમાન કહેવાય.) તેમને ક્યારેય પ્રેમની ખાટીમીઠી સમજાવી છે? ના. તમે પોતે જ નથી જાણ્યા કદાચ.
વડીલો એક સહજ-સરળ સંવાદ તમે નથી સાધતા દીકરા-દિકરી સાથે. એને છાતીએ વળગાડ્યા છે ક્યારેય? એને ખભે હાથ મુકીને બેસ્ટ-ફ્રેન્ડની જેમ રહીને સમજાવ્યા છે કે કઈ રીતે લગ્ન એક ઉત્સવ છે. કહો એને. કહો કે સમાજ ગયો તેલ લેવા…તને કોઈ ગમતું હોય તો કહે. જો એ કહે તો કહો એને કે તમે શું વિચારો છો એ બાબતે. છોકરાને મળો. કશું જ જાણ્યા વગર ‘મારી દીકરી કેમ કોઈને પ્રેમ કરે? આ સંબંધ નહીં જ થાય’ એવો વિચાર થોપી ન દેશો. એને ગળે ઉતરે એમ સમજાવો. વાત કરો. જે સત્ય હોય એ સ્વીકારો.
રહી વાત અરેન્જ મેરેજની…તો દુનિયા આખી જાણે છે કે નવી પેઢી તકલાદી બની છે, સંબંધોનું ઊંડાણ સમજતી નથી. પરંતુ તમે એ પેઢીને આદર્શ બનીને દેખાડ્યું? વડીલ…તમને કહું છું. તમે તમારી પત્ની કે કુટુંબને પૂર્ણ હૃદયથી ચાહીને લગ્ન નામના સંબંધને તમારા સંતાનની નજરમાં ચમકાવ્યો ? જો તમે જ ઘરમાં પત્ની સાથે દિવસમાં બે વાર ઝઘડો છો, કે પછી તમારી પત્ની આખા ગામ આખાની નિંદા-કૂથલી કર્યા કરે છે, જો તમે બંનેએ જ મા-બાપ તરીકે સંતાન સામે સરખું જીવ્યું નથી તો શા માટે અભરખા જુઓ છો કે નવી પેઢી લગ્નને અને જીવનને સમજે? હે? કેમ? તમારી જીંદગીની ચડતી-પડતીમાં ક્યાંય પ્રેમ દેખાતો ન હોય તો તમારા કે પાડોશીના સંતાનને કોની સાથે પ્રેમ થયો કે એ સંતાન લગ્ન પછી કેવું જીવે છે એના બણગા ન ફુંકવા. બદલાવ લાવવો હોય તો બદલાવ બનો. ફરી બોલી જાઉં: ‘બદલાવ લાવવો હોય તો બદલાવ બનો.’
હવે વાત લગ્નની. જે માણસો કહેતા હોય કે ‘તમે ગમે મોટા લગ્ન કરો પરંતુ ગામ તો કહેશે જ દાળ મોળી હતી’ એનો એજ માણસ પોતાના સંતાનના લગ્નમાં એજ ભપકો કરશે! જે બાપ બીડી પીતો હોય એ સંતાનને શીખવે છે કે રૂપિયા કમાઈને ક્યાં નાખવા. ગટરમાં નાખો ગટરમાં.
મૂળ વાત એ છે કે લગ્ન તો ભવ્ય સંસ્થા છે. બે અજાણ્યા માણસો ભેગા થાય છે. સાથે રહેવાનાં છે. બધું સહજતાથી થતું હશે તો પ્રેમ-તત્વ જન્મશે અને એ કપલ ખુબ ખુશ હશે. તમને ખુશ કરશે. ક્યાંક આ લગ્ન નામની ભવ્ય સંસ્થામાં ફેરફાર કરીએ. માત્ર વાતો નહી, તમારી છાતીમાં બદલાવ લાવો. મારી રમીલા કે રમેશ વાંઢા રહી જશે એમ ડરવા કરતા એમની થોડી મેચ્યોર ઉંમર થાય ત્યારે બાજુમાં બેસાડીને જીંદગી કેવી ચાલે છે એ પૂછો. સાંભળો. બાયોડેટા તો ઠીક, પણ મળ્યા પછી એકબીજા સાથે ફોન કે મેસેજમાં થોડો સમય વાત કરે એવું સમજાવો. દીકરા-દીકરીની ખુશી જ્યાં હોય ત્યાં નક્કી કરો. જો બંને પક્ષમાંથી એક પક્ષ પણ સામાન્ય હોય તો સાદાઈથી લગ્ન કરો, અને દીકરાના ઘર તરફથી જ કરિયાવર લેવાના જુના રીવાજ બંધ કરો.
વડીલ…ક્યારેય નવા પરણેલા કપલ સામે બેસીને પોતાની જિંદગીની ભૂલો અને સારપ કહેજો. સત્ય કહેજો. પોતાની મહાનતાના બણગા નહીં ફૂંકવા. કબુલ કરજો કે તમે વડીલ નથી, દોસ્ત છો, અને પોતાની જીંદગીમાં કેવી-કેવી ભૂલો કરી છે, શું શીખ્યા છો, કઈ રીતે ભાંગી ગયેલા, અને ક્યારે તમે એકબીજાને ખભો આપેલો. કેવી મહાન છે આ પ્રેમભરી જીંદગી. લગ્ન તો આનું પહેલું પગથીયું છે. આ ભાર તો કહેવા પુરતો છે. આ ઉત્સવ છે. એને સહજતાથી કેમ જીવાય, સરળતાથી પ્રસંગ કેમ પાર પડાય, દેખાડા વિના સમાજ સામે કેમ એક ઉત્તમ ઉદાહરણ બની શકાય, ક્યાં રીવાજો સારા, ક્યાં રીવાજો ખરાબ, ક્યાં-કેટલા રૂપિયા નાખવા…આ બધું જ સહજતાથી થઇ શકે. દીકરા-દિકરીને સાંભળીને સમજીને થઇ શકે. સમાજ કે ગામને તડકે મુકીને બંને વેવાઈને શું કરવું છે એ મુજબ થઇ શકે.
વડીલ…એટલું કહો કે તમારા લગ્ન કેવા થયા હતા એ કોઈને યાદ છે હાલ? સમાજમાં એકપણ માણસને યાદ છે? નથી ને? બસ…આ જ રીતે તમારા સંતાનના લગ્ન કદાચ આ મોંઘવારીમાં સાદાઈથી કે કશુંક નવીન રીતે થશે તો પણ એક સમય પછી કોઈને યાદ હોતું નથી. દિકરીએ દસને બદલે વીસ છોકરા જોયા એ પણ એના લગ્ન પછી યાદ નહી રહે. મૂળ સત્ય એ છે કે સમાજ કે ગામ તમે ઉપજાવી કાઢેલ ભ્રમણાઓ છે. સમાજની યાદશક્તિ હોતી જ નથી. જો હોત તો રાજકારણીઓના કરિયર જ ના બનત.

શું જરૂર છે દેખાડા કરવાની? રૂપિયા છે તો લગ્ન પછી દીકરા કે દિકરીને સરખો ધંધો-કામ સેટ કરવામાં આપોને. શા માટે લાખો રૂપિયા તકલાદી દુનિયા સામે દેખાડો કરવા ફટાકડા-ઘરેણાં-કંકુપગલા જેવા ખોટા પ્રસંગો, મોંઘાદાટ જમણવાર- લગ્ન પછીના રિવાજોમાં નાખો છો? બધું કરાય. કંઈ વાંધો નહી, પણ આવી તીવ્રતાથી? આટલી ખોટી રીતે? બેન્ડવાજા સામે હજારો રૂપિયા ઉડાડતા માણસોને કહેવાનું મન થાય કે ભાઈ આ નીચે ધૂળમાં રમતી નોટો અને એને વીણતાં બાળકો સામે તો જો. તારા અભિમાન-ગુમાન સામેતો જો.
લગ્ન પ્રસંગ છે, અને પ્રસંગ ક્ષણિક હોય છે. એમાં શું કર્યું એ તમારા પરિવાર સિવાય કોઈને કશું જ યાદ નથી રહેવાનું. જરૂરી ખર્ચ જરૂર કરો. ખોટો ખર્ચ કેમ? સંતાનને લગ્ન પછી મદદ કરાય. તમારા સંતાન સુખી હશે તો ત્યાં હું હોઈશ.
હા…હું. ખુશી. જીંદગીની દિકરી. તમારી સૌની છું, પણ તમે જ દૂર કરો તો દુઃખ કાકો વળગશે જ. હું પ્રેમને પરણેલી છું. મારો પ્રેમ જ્યાં-જ્યાં છે ત્યાં સંકુચિત વિચાર નહી હોય. જનરેશન ગેપ નહી હોય. ત્યાં સંતાનને માબાપ સાંભળતા હશે, અને માબાપને સંતાન. જનરેશન ગેપ શબ્દ જ ખોટો છે, ગેપ એટલે જગ્યા. સંતાનના વડીલ બનીને જગ્યા મોટી કરતા જશો તો એક ખાઈ બની જશે, અને તમે અને સંતાન બંને એમાં ડૂબશો. સારો સંવાદ, હૂંફ, પ્રેમ, અને સમજણથી એકમેકને સમજશો તો જગ્યા (જનરેશન ગેપ) જેવું કશું જ નથી.
બસ…ત્યાં હું છું. આટલું બધું કહ્યું છે કશુંક તો મનમાં ઉતારજો. પ્લીઝ. આટલું સમજવામાં વડીલાઈ ના દેખાડો.
-ખુશી. ( રમેશ અને રમીલાની જૂની દોસ્ત. )

કેન્સરથી મૃત્યુના એક દિવસ પહેલા…

કેન્સરથી મૃત્યુના એક દિવસ પહેલા 27 વર્ષની એક છોકરીએ આપણને સૌને એક પત્ર લખ્યો છે. શાંતિથી સમજીને વાંચશો. કદાચ કોઈ આંખ ઉઘડે !

---

હેલ્લો,

છવ્વીસ વર્ષની ઉંમરે તમે એવું વિચારવું ખુબ વિચિત્ર લાગે કે તમે એક દિવસ મરવાના છો. મરવાનો વિચાર જ ઇગ્નોર થઇ જાય. રોજે નવો દિવસ ઉગે, અને તમે આશા રાખી હોય કે આ નવો દિવસ રોજ આવ્યા જ કરશે અને બંધ નહીં જ થાય, ત્યાં સુધી જ્યારે કશુંક અણધાર્યું બને. મેં મારી જાતને હંમેશા મોટી થતી, કમાતી, બાળકો અને કુટુંબને પ્રેમ કરતી હશે એવી વિચારી હતી. આ બધું જ મારે જોઈતું હતું.

જિંદગીની આ જાદુગરી છે ! એ ખુબ નાજૂક છે, કિંમતી છે, અને અણધારી છે. દરેક નવો દિવસ એક ગિફ્ટ છે. જરૂરી નથી કે એ નવો દિવસ આવશે જ.

હું હાલ ૨૭ વર્ષની છું,અને મારે મરવું નથી. મને મારી જીંદગી ખુબ ગમે છે. ખુશ છું. મને પ્રેમ કરનારા માણસો છે. પરંતુ મારા હાથમાં કશો કંટ્રોલ નથી. હું મરવાની છું.

હું આ ‘મરતા પહેલાની નોટ’ એટલે નથી લખી રહી કે મને મોતનો ડર છે, મને તો ગમે છે કે આપણે મૃત્યુને અવગણીએ છીએ. જોકે મને એ નથી ગમતું કે જ્યારે હું મોતની વાત કરું ત્યારે એને ખરાબ કે ‘અયોગ્ય’ ટોપિક ગણીને આપણે ‘એવું કેમ વિચારવાનું?’ કહીને ઇગ્ન્નોર કરીએ. હું આ લખી રહી છું કારણકે મારી વિશ છે કે માણસો નાનકડી કારણ વિનાની ઉપાધિઓ બંધ કરે, અને યાદ રાખે કે અંતે તો આપણે બધાને એકસરખું જ નસીબ છે – અંત. એટલે એવી રીતે સમયનો વપરાશ કરો કે જેમાં તમને ગમે, આનંદ મળે, અને Bullshit દૂર રહે.

છેલ્લા મહિનામાં મારી પાસે તમને કહેવા માટે ઘણુંબધું હતું જે મેં અહીં લખ્યું છે. અત્યારે આ લખું છું ત્યારે અડધી રાત થઇ છે અને આ બધું જ મારા અંદરથી આવી રહ્યું છે. લખાઈ રહ્યું છે.

એ સમય કે ક્યારે તમે નાનકડી વાતો અને ઉપાધિઓ ઉપર રડ્યા કરો છો ત્યારે કોઈ એવા માણસ વિષે તો વિચારો કે જેને તમારા કરતા પણ મોટા દુઃખ છે. તમારા નાનકડા દુઃખો છે એતો સારું છે, સ્વીકારી લો અને એનાથી ઉપર ઉઠો. તમને કશુંક નથી ગમતું, સતાવે છે, દુઃખી કરે છે એ બધું બરાબર જ છે, પણ કેમ એના પર રડ્યા કરીને, બીજા લોકોને કહ્યા કરીને, ચારે બાજુ ઠાલવ્યા કરીને બીજા લોકોના મગજમાં નેગેટીવીટી ઠાલવવી? જસ્ટ બહાર જાઓ અને ઊંડો શ્વાસ લો. તમારા ફેફસાંને નવી હવા આપો અને જુઓ કે આસપાસ નીલું આકાશ, ઝુમતા વૃક્ષો, કૂદરત છે. બધું જ કેટલું સુંદર છે. તમે કેટલા નસીબદાર છો કે તમે શ્વાસ લઇ રહ્યા છો ! જીવી રહ્યા છો.

તમે કદાચ આજે ખરાબ ટ્રાફિકમાં ફસાઈ ગયા હશો, કે રાત્રે ઊંઘ નહીં આવી હોય, કે બાળકોએ સુવા નહીં દીધા હોય, કે તમે વાળ કપાવવા ગયા અને પેલાએ તમારા વાળ ખુબ ટૂંકા કરી નાખ્યા હશે, કે તમારા નખ સરખા રંગાયા નહીં હોય, કે તમારી બ્રેસ્ટ તમને નાનકડી લાગતી હશે, કે તમારી ફાંદ વધી ગઈ છે તેની ચીડ હશે.

આ બધો જ કચરો જવા દો. હું સમ ખાઈને કહીશ કે જ્યારે તમારો જવાનો સમય થશે ત્યારે આ કશું જ યાદ નહીં આવે. આ બધું ખુબ જ નાનું છે દોસ્ત. જીંદગી નાની છે. અને આખી જિંદગીના ફલક પર તમારા અત્યારના સવાલોને સરખાવશો તો ખબર પડશે કે કેમ કોઈ ક્ષણિક લાગણીઓ પર આટલું રડી રહ્યા છો તમે? હું મારા શરીરને મારી આંખો સામે ધોવાતું જોઈ રહી છું, અને હું કશું જ કરી શકું એમ નથી. મારી વિશ હતી કે હું મારો આગલો જન્મદિવસ કે ક્રિસમસ મારા પરિવાર સાથે જોઈ શકું, કે એ વધુ દિવસ મારા પાર્ટનર અને મારા કૂતરા સાથે વિતાવી શકું. બસ એક વધુ દિવસ.

માણસો એકબીજાને ફરિયાદ કરતા હોય છે કે તેમની નોકરી કે કામ કેટલું બોગસ છે, અને તેમનું જીમ કે કસરત કેટલું હાર્ડવર્ક માગી લે છે. કામ કે કસરત તમને ખુબ જ અગત્યના લાગતા જ હશે, જ્યાં સુધી એક દીવસ તમારું શરીર એ બંનેમાંથી એકપણ કરવા નહીં દે.

મેં તંદુરસ્ત જીવન જીવવાની કોશિશ કરી છે. આરોગ્ય મારું જનૂન રહ્યું છે. તમારું શરીર સારું તંદુરસ્ત અને કાર્યરત છે તો ખુશ થાઓ. કદાચ તમારું ફિગર આદર્શ ન હોય, કે લૂકસ સારા ન હોય, છતાં પણ જૂઓ તો ખરા કે એ કેટલું સરસ રીતે કામ કરી રહ્યું છે. તેને સાચવો. સારો ખોરાક ખાઓ. ધ્યાન રાખો, પરંતુ તેને વધુ રૂપાળું, જાડું-પાતળું, કે કોઈના જેવું કરવા પાછળ ગાંડાઘેલા ન થાઓ.

યાદ રાખો કે સારું આરોગ્ય એટલે માત્ર ફિઝીકલ બોડી જ નહીં, પણ તમારું મેન્ટલ, ઈમોશનલ, અને આધ્યાત્મિક આરોગ્ય અને આનંદ પણ એટલા જ મહત્વના છે. સોશીયલ મીડિયા કે વાસ્તવિક જગત જ્યાં પણ તમારી સામે એવી પોસ્ટ કે માણસ આવે કે જે તમને તમારી જાત પ્રત્યે નબળી સેન્સ આપે એમને દૂર કરી દો.

અરે આભાર માનો એ દિવસનો જ્યારે તમને શરીર દુઃખતું નથી, તાવ નથી, કે માનસિક તાણ નથી, કમર કે ગોઠણ દુખતા નથી. એ પીડા હોય ત્યારનો સમય ખરાબ જ હોય છે, પરંતુ સમય જતો રહે છે.

અને તમને ખુશ જીવન મળ્યું હોય તો સતત પોતાની ખુશી પાછળ જ ભાગતા ન રહો. ખુશી આપો. કોઈ બીજાને ખુશ કરો. તમે પોતાના માટે જેટલું કરશો અને ખુશ થશો તેના કરતા બીજા માટે કશુંક કરશો તો એ ખુશી અલગ જ હશે. મને ઈચ્છા હતી કે મેં બીજા માટે વધુ જીવ્યું હોત. હું જ્યારથી બિમાર થઇ છું ત્યારથી હું ખુબ જ અદ્ભુત અને દયાળુ માણસોને મળી છું, મારા પરિવાર અને અજાણ્યા માણસો તરફથી પણ મને પ્રેમ મળ્યો છે. નિસ્વાર્થભાવે. હું આ પ્રેમ અને લાગણીઓ ક્યારેય નહીં ભૂલું.

આ અંત તરફ પૈસા ખર્ચવા પણ વિચિત્ર લાગે છે. તમે જ્યારે મરતા હો ત્યારે બહાર જઈને કોઈ કરિયાણું કે કપડાં ખરીદવા વિચિત્ર લાગે. વિચાર આવે કે કેટલો મુર્ખ વિચાર છે કે નવા કપડાઓ કે વસ્તુઓ ખરીદ્યા કરવા માટે આપણે સતત રૂપિયા પાછળ ભાગ્યાં કરીએ. કોઈ ફ્રેન્ડને તેના લગ્ન પર નવો ડ્રેસ કે સોનું આપવા કરતા કશુંક લાગણીઓ ભર્યું ગિફ્ટ ન આપી શકો? કોઈને પડી નથી હોતી તમે એકનો એક ડ્રેસ બીજીવાર પહેરો તો. સતત પોતાના કપડાંની ચિંતા કે મોંઘી ગિફ્ટનો દેખાવ કરવા કરતા એ માણસને જાતે બનાવેલું કશુંક આપી શકો? તેને બહાર ફરવા કે જમવા લઇ જઈ શકો? તેને એક છોડ કે વૃક્ષ આપી શકો? તેને પત્ર લખી કે હગ કરીને કહીં શકો કે તેને તમે કેટલો પ્રેમ કરો છો? કશુંક એવું આપી શકો જે રૂપિયાની ટેગથી દૂર હોય. સમય આપી શકો?

સમય. બીજાના સમયની કદર કરજો. તમે ક્યાંક સમય પર હાજર નથી રહી શકતા એ તમારો પ્રશ્ન છે, બીજાને વેઇટિંગ ન કરાવશો. તમને સમયસર બનતા નથી આવડતું તો એ તમારી કૂટેવ છે. બીજા પાસે પણ ચોવીસ કલાક જ છે. એતો જુઓ. ખુશ થાઓ કે તમને એવા માણસો અને દોસ્તો મળ્યા છે કે જેઓ તમારી સાથે ફરવા, જમવા, બેસવા આવે છે, અને તમારે માટે આવે છે. તેમને શા માટે મોડા જઈને રાહ જોવડાવવી? એમના સમયનું ધ્યાન રાખશો તો રીસ્પેક્ટ મળશે.

તમારા રૂપિયા મટીરીયલ્સ ખરીદવા પાછળ વાપરવા કરતા અનુભવો અને જગતને એક્સ્પ્લોર કરવા પાછળ વાપરો. તેના માટે વધુ રૂપિયા કમાશો અને ખર્ચશો તો વધુ આનંદ થશે. કોઈ દરિયા કિનારે એક દિવસ પસાર કરવા માટે, ઊંડા પાણીમાં ડૂબકી લગાડીને તમારા ગોઠણ તળિયાની માટીને સ્પર્શવા માટે કે તમારા ચહેરા પણ દરિયાનું ખારું પાણી લગાડીને કુદરતને સ્પર્શવા માટે તમારો સમય અને રૂપિયા ખર્ચ કરો. કુદરત સાવ ફ્રી છે. તેના બની જાઓ.

એક પછી એક ક્ષણ…બસ એજ રીતે ઊંડાણથી જીવો. પોતાનો આટલો સારો સમય પોતાના ફોનના સ્ક્રીનમાં ઘુસાડીને એક પરફેક્ટ ફોટો લેવા માટે જે થશે એ જીવન નથી. એન્જોય ધ બ્લડી મોમેન્ટ. જુઓ પેલી ક્ષણ ભાગી રહી છે. બધી જ ઘટનાઓને કેમેરામાં કેદ કરવાનું બંધ કરીને તેને આંખોથી માણો, મનમાં ઉતારો.

અને દરેક સ્ત્રીને મારે પૂછવું છે: કોઈ નાઈટ બહાર જવા માટે કે કોઈ ઇવેન્ટમાં જવા માટે શું અમુક કલાકો સતત પોતાના વાળ કે મેકઅપને સારા કરવામાં પસાર કરવા જરૂરી છે? શું એ સમય વર્થ છે? એક સ્ત્રી થઈને પણ મને બીજી સ્ત્રીઓની આ કૂટેવ સમજાતી નથી! ક્યારેક પોતાના સુંદરતાના ફેઇક વિશ્વને છોડીને કોઈ પંખીના અવાજને સંભાળ્યો છે? ખુલ્લા વાળ રાખીને આકાશના રંગોને જોતજોતા ઉગતા સુરજને માણ્યો છે? ક્યારેક સવારમાં પોતાના લૂકને છોડીને કૂદરતને તમારા પાર્ટનરને સમય આપ્યો છે?

મ્યુઝીક સાંભળો. સાચે જ સાંભળો. મ્યુઝીક થેરાપી છે. ઓલ્ડ ઈઝ ગોલ્ડ. જેમાં થોડો અર્થ હોય એ મ્યુઝીક જીવવાનો રસ્તો પણ આપશે.
તમારા કૂતરાને ભેંટી પડો. હું મરી જઈશ પછી એ ખુબ મિસ કરીશ.
તમારા દોસ્તો સાથે વાતો કરો. ફોન ખિસ્સામાં નાખીને વાત કરો. પૂછો તો ખરા કે તેઓ મજામાં છે?
તમારું મન હોય તો ટ્રાવેલ કરો. જો મન ના હોય તો ન કરો.
જીવવા માટે કામ કરો, કામ માટે જીવ્યા ન કરો.
સાચે…તમારું મન જેમાં ખુશ હોય એજ કરો.
કેક ખાઓ, અને કોઈ ગિલ્ટ મનમાં ન રાખો.
તમારે જે નથી જોઈતું, એ માણસ કે વસ્તુ, તેને ના પાડી દો.

બીજા લોકો જેવી જોવા માગે છે એવી જીંદગી જીવવા કરતા તમારે જીવવું છે એમ જીવો. તમારી ચોઈસની જીંદગી વિચિત્ર લાગે તો પણ ઇટ્સ ઓકે.
જ્યારે ચાન્સ મળે ત્યારે તમારા પોતાના માણસોને કહો કે તમે તેમને કેટલો પ્રેમ કરો છો. તમારા સર્વ અસ્તિત્વથી તેમને પ્રેમ કરો.

અને યાદ રાખો કે તમને કશુંક દુઃખી કરી રહ્યું છે તો તમારી પાસે તેને બદલાવવાનો પાવર છે. તમારું કામ કે પ્રેમ કે જે કંઈ પણ હોય. તમારી અંદર એ તાકાત હોય જ છે કે તમે તેને બદલી શકો. તમને આ ધરતી પર કેટલો સમય છે એ ખબર જ નથી એટલે કોઈ ન ગમતા કામ કે માણસ કે લાગણીને ચિપકી રહીને તમારો એકવાર મળેલો જન્મારો દુઃખી ન કરશો. મને ખબર છે કે આ બધું ખુબ બધી વાર કહેવાયું છે પણ સાચું છે.
એની વે…આતો બસ એક યુવાન છોકરીની લાઈફ-એડવાઈઝ છે. લઈલો અથવા આગળ વધો.

અને હા…છેલ્લી વાત: જો તમે કરી શકો તો આ માનવજાત માટે કશુંક સારું કરો. લોહી ડોનેટ કરો, કે મરો ત્યારે શરીર. કોઈનું જીવન બચાવશો તો ખુબ સારું લાગશે. તમારું બ્લડ ડોનેશન કે અંગદાન ત્રણ માણસોની જીંદગી બચાવી શકે છે. છતાં આ એક વિચાર સૌથી ઓવરલૂક થયેલો વિચાર છે. તમે સાવ સરળ પદ્ધતિથી આ જગતને કેટલી મોટી અસર કરી શકો છો !

મારી પોતાની મરતી જિંદગીને બીજા લોકોના બ્લડ ડોનેશને અત્યાર સુધી જીવાડી છે. એક વર્ષ મારા જીવનમાં એડ થયું છે કોઈના લોહીના દાન મળવાથી. હું એમનો ઉપકાર કેમ માનું? મેં કોઈના લોહીને લીધે આ ધરતી પર મારા પરિવાર, દોસ્તો સાથે એકવર્ષ જીવ્યું અને મારા જીવવાનો સૌથી બહેતર સમય બનાવી શકી એ માટે હું કઈ રીતે બધાનો આભાર માનું.

ક્યારેક ફરી મળીશું. 

Holly Butcher.

આ પોસ્ટ લખ્યાના અમુક કલાકો બાદ Holly Butcher આ ધરતી છોડીને જતી રહી. તેની આ અંગ્રેજી પોસ્ટનો અનુવાદ મેં કરેલો છે. 

Origional Post: Post

ગામડું, શહેર, અને વચ્ચે અટવાયેલું વૃદ્ધત્વ.

“બાપુજી…મારા લગ્ન પછી તો તમે અને મારા બા બેંગ્લોર આવી જશોને?” મેં ફોન પર પૂછ્યું.
“નાના. અમને ત્યાં ના ફાવે. અમે આંટો મારવા ક્યારેક આવીશું, પરંતુ હાથ-પગ ચાલે છે ત્યાં સુધી આ ગામડું છોડીને ક્યાંય જવું નથી.” બાપુજીએ જવાબ આપ્યો. પરંતુ એમની બાજુમાં બેઠેલી મારી મા બોલી: “મારે તો મારા દીકરા ભેગું જ જવું છે. તમે અહીં એકલા રહેજો.”

બાને તો શહેરમા આવવામાં કશો વાંધો નથી, પરંતુ બાપુજીને ગામમાં દોસ્તો છે, ખેતર સિવાય ક્યાંય ગમતું નથી. અંતે બંનેને મનાવ્યા કે તમે આખો ઉનાળો બેંગ્લોર આવી જાઓ. એમણે હા તો પાડી. પરંતુ મને ખબર છે. એકાદ અઠવાડિયું માંડ આવશે.

આ વાત ઘણા સમયથી કહેવી હતી પરંતુ મનમાં તાકાત ન હતી. આજે લખી રહ્યો છું;
“આપણા પચાસ વર્ષ વટાવી ચૂકેલા માબાપનું શું થતું હશે? ગામડાઓમાં-શહેરોમાં મકાનોની અંદર માત્ર જાણે વૃધ્ધો જ વધ્યાં છે! આજથી બાર વર્ષ પહેલા મારા ઘરમા અમે આઠ સભ્યો હતા. પાંચ ભાઈ-બહેન, દાદા, અને માબાપ. ઘર ધમધમતું હતું. એ ત્રીસ વીઘા જમીન. રોટલી રળનાર એક જ માણસ- બાપુજી. છતાં બધાનું પૂરું પડી જતું. ઘરમા ખાટલાઓ ઓછા પડતા.

દસ વર્ષ પહેલા દાદાજી ગુજરી ગયા. પછીના નવ વર્ષમાં બધી બહેનો સાસરે જતી રહી. છેલ્લા દસ વર્ષથી આ એકનો એક દીકરો બહાર ભણે છે, હવે નોકરી કરે છે. ગામડાનાં એ ઘરમા માત્ર માબાપ છે જે દસ વર્ષથી એકલા રહે છે. માત્ર મારું ઘર જ નહીં, આખી શેરી વૃધ્ધોથી ભરી છે. ગામનાં પાદરમા કે ખેતરોમા મજૂરોને બાદ કરતા જેટલું માણસ જોવા મળે એ બધું જ પચાસ વટાવી ચુક્યું હોય એવું લાગે. નોટબંધીના દિવસોમા બેંકની લાઈનોમા ઉભું રહેવું પડે, કે આધારકાર્ડના ધક્કાઓમા એમની ઘસાયેલી આંગળીઓની રેખાઓની સ્કેન ન નીકળે. રોજે સાંજ પડે અને એકલતા કોરી ખાતી હશે. કેમ ખબર? સાંજની ઠંડીનો સન્નાટો કે વરસાદની વીજળીઓનો ગડગડાટ એ એકલા જ હિંચકે બેસીને જોયા કરે. રસોડામાં શાંતિથી ખાઈ લે. સાંજ નજીક ટીવી ચાલુ કરી દે જેથી થોડો અવાજ થાય. મારા ગામનાં કેટલાયે વૃદ્ધોને મોતિયો આવી ગયો છે. સરખું જોઈ શકાતું નથી. બધું ધૂંધળું દેખાય છે. ઘરડી સ્ત્રીઓને કમર અને પગના દુઃખાવા સતત થયા કરે છે. એક સમયે આખા ઘરનું કામ કરતી સ્ત્રી અને આખા પરિવારને એકલે હાથે પોષતો પુરુષ અચાનક દવાખાના તરફ ધક્કાઓ ખાવા લાગે છે. રોજે ટિકડીઓ પીવે છે. ઓપરેશન કરાવે છે. કદાચ આપણો સમાજ હવે ઘરડાઘરનો વિરોધ કરવા લાગ્યો છે, પરંતુ ‘ઘરડાઘર’ એ કોઈ બિલ્ડીંગ નથી, એ લાગણી છે. માબાપ પોતાના ઘરમાં પણ એકલા ઘરડા થતા હોય તો તેને ‘ઘરડાઘર’ જ કહેવાય.

શું થાય? દીકરા-દીકરીઓ ભણવા કે કમાવા માટે મોટા શહેરોમાં મોકલ્યા હોય છે. એ તહેવારોના દિવસોમાં આવે, અથવા જે દિવસે માણસ આંખ ખોલતું નથી કહેનારો ફોન આવે ત્યારે દોડતા આવે. રૂપિયા કમાવાની દોટ અને કેપીટાલીસ્ટ સમાજ આ ઘોંઘાટીયા ગંધાતા શહેરોમાં પડ્યો છે. આ મોટા શહેરોમાં કોઈ યુવાનને રહેવું નથી, પરંતુ રહેવું પડે છે! મારા કેટલાયે દોસ્તો કહે છે કે એમને ગામડે જ રહેવું છે, પરંતુ અહીં શહેરમાં મજબૂર છે. એમને નોકરીઓ નથી કરવી, પરંતુ સમાજનું સ્વરૂપ એવું છે કે એમને ડર લાગે છે.

એકના એક દીકરા તરીકે હું બેંગ્લોરથી મોટી-મોટી ટીકીટો ખર્ચીને પણ દર બે મહીને ગામડે જતો હોઉં છું જેથી માબાપને જોઈ શકું, એમની તબિયત ખરાબ હોય તો દવાખાને લઇ જઈ શકું, દવાઓ ચકાસી શકું. રૂપિયાની મદદ કરી શકું. મારા જેવા હજારો યુવાનો આ બધું જ કરે છે. જ્યારે-જ્યારે ગામડે જઈએ ત્યારે દેખાય કે માબાપ બે મહિના પહેલા હતા એનાથી વધુ વૃદ્ધ દેખાય છે. વિચાર આવે કે આ દવાઓનો પાવર વધુ હશે એટલે વાળ ધોળા થઇ ગયા હશે? ના. મારું મન કહે છે કે કદાચ અહીંની એકલતા અને અમુક સમયે આવતા દીકરાની રાહ એમને વધુ ઝડપથી વૃદ્ધ કરી દેતી હશે. કદાચ.

છેલ્લા પાંચ વર્ષથી માબાપ મને સતત કહેતા કે તું છોકરીઓ જોવાનું ચાલુ કર. લગ્ન કરી લે. લગ્ન કરીશ તો તારી સાથે રહેવા બહાર આવશું. હવે આવતા જાન્યુઆરીમાં મારા લગ્ન છે. પરંતુ હવે સમજાય છે કે તેઓ શા માટે લગ્નની ઉતાવળ કરતા હતા. જવાબદારીમાંથી મુક્ત થવું એતો એક બહાનું હતું. કોઈ જીવતું માણસ જવાબદારીથી મુક્ત નથી. તેમને દીકરો વાંઢો રહેશે કે લોકો શું કહેશે એવો સમાજનો ડર પણ ઓછો હતો. મૂળ હતી એ એકલતા. જીવનમાં કશું જ નવું ન થવાથી પેદા થતી પીડા. એક આકાંક્ષા કે જો દીકરા પરણી જાય તો પરિવારમાં નવુંનવું થયા કરે, ઘર ખાલી ન રહે, અને આવતા વર્ષોમાં બાળકો આવે જેની સાથે એમની એકલતા ભાગી જાય રમવા માટે!

મારા વૃદ્ધ થઇ ગયેલા ગામમાં એક પરિવારમાં દાદા-દાદી છે જેમને પૌત્ર પણ છે. પરંતુ જ્યારે-જ્યારે શહેરમાંથી એમનો દીકરો અને એના બાળકો આવે ત્યારે બધા જ ગામડાનાં સન્નાટા અને શાંતિમાં સ્થિર નથી થઇ શકતા. શહેરની જીવન જીવવાની રીતે તેમના પર મોટો ટેક્સ નાખ્યો છે- ‘સતત વ્યસ્ત રહેવાનો’. એ દાદાજી મને કહેતા હતા કે – હું વર્ષોથી રાહ જોતો હતો કે ક્યારે મારા દીકરાને સંતાનો આવે કે જેથી હું એમની સાથે રમી શકું, પરંતુ એ સંતાનો હવે આવે છે અને મોબાઈલમાં રમ્યા જ કરે છે. એમને માટી કે ધૂળથી રમતા કોઈએ શીખવ્યું જ નથી. અમારી મોતિયો ભરેલી આંખો મોબાઈલમાં કશું જોઈ શકતી નથી નહીંતર એમની સાથે એ રમત.

Global Age Watch Index નામના એક સર્વેમા વૃધ્ધો માટે અનુકૂળ દેશોમાં ભારત 96 માંથી 71 મા ક્રમ પર છે. આપણા શહેરોમાં રસ્તાઓ, મોલ, ટ્રાન્સપોર્ટ, મકાનો, દવાખાનાઓ કશું પણ વૃધ્ધો માટે અનુકુળ નથી. ટ્રાફિકમાં રસ્તાઓ ક્રોસ કરવા ભાગતા માણસો વચ્ચે વૃદ્ધનો હાથ પકડનાર ખુબ ઓછા હોય છે. જે માણસે ગામડામાં પોતાની મોટાભાગની જીંદગી પસાર કરી હોય એમને શહેર માફક ન જ આવે. દેશમાં હાલ દસ કરોડથી વધુ વૃધ્ધો છે, અને વર્ષ 2050 સુધીમાં સાઈઠ કરોડ સુધી સંખ્યા થશે એવું ન્યુયોર્ક ટાઈમ્સમા વાંચેલું.

એક ઉંમર પછી માણસ પરાધીન-એકલો-અને લાચાર બને છે. જો તેની એ અવસ્થા માટે જરૂરી માણસો કે સગવડ તેની બાજુમાં ન હોય, અને આ આપણે જ ઉભા કરેલા સામાજિક માળખાંનું આ સત્ય હોય તો આપણી જીવવાની રીતો ખોટી છે. એવું નથી કે મોર્ડન યુવાનો ને માબાપ સાથે રહેવું નથી કે ફાવતું નથી. જનરેશન-ગેપ પણ કદાચ માણસના મન સમજી શકે અને એક જ ઘરમાં ત્રણ-ચાર પેઢી ખુશીથી રહી શકે. પરંતુ વૃદ્ધત્વ અને મોટા શહેરોમા એમનું સેટ થવું એક એવો સવાલ છે જેનો જવાબ આ લખનારને ખબર નથી, અને આ વાંચનાર જવાબ જાણતું હોય તો જરૂરથી લખી શકે છે. એક તંદુરસ્ત ચર્ચા થાય તે રીતે.

જે જવાબ મને દેખાય છે એ એજ છે કે માબાપ જ્યારે મન પડે ત્યારે શહેરમા દીકરાના ઘરે આવે. દીકરો સતત માબાપ પાસે ગામડે ગયા કરે. એમની ખુશીઓ અને સ્વાસ્થ્ય માટે બનતું કરી છૂટે. ક્યાંક બંનેના જીવન બેલેન્સ પૂર્વક જીવાઈ રહે તેનું ધ્યાન રાખે.
જ્યાં સુધી હાથપગ ચાલે છે ત્યાં સુધી ગામ કે શહેર એમનું મન થાય ત્યાં સુખેથી અને ઓછી તકલીફે રહી શકે તેવું થાય. જે દિવસે હાથ-પગમાં તાકાત ન હોય ત્યારે જેનામાં તાકાત છે એણે જ એમની વારે આવવાનું હોય…

એ સામાન્ય હાલતમા ‘પીધેલી’ લાગે !

એ સામાન્ય હાલતમા ‘પીધેલી’ લાગે, અને હું પીધેલો હોઉં તો પણ ‘સામાન્ય’.
એ મોટા અવાજની માણસ, અને હું બોલું ધીમેધીમે.
એના પડઘા પડે, અને મારા ભણકારા વાગે.

એને સાઉથની ફિલ્મો ખુબ ગમે. હું ગ્લોબલ સિનેમા-ભક્ત. 
હું Soulful મ્યુઝિકમાં મસ્ત રહું, એ Popsongs માં વ્યસ્ત રહે.
પુસ્તકો મારો જીવ, અને હું આ છોકરીનો જીવ. હું એકલો-એકલો વાંચ્યા કરું, અને એ મને એકલાને વાંચ્યા કરે.
હું અથાક રખડ્યા કરું, અને એ ક્યારેક બેઠીબેઠી પણ થાકી જાય !

મને કુદરત સાથે ગાંડો પ્રેમ, અને ‘ગાંડો પ્રેમ’ કરવો એ જ એની કુદરત.
હું લાગણીઓ દેખાડ્યા કરું, બોલ્યા કરું, લખ્યા કરું. એ લાગણીઓ છુપાવ્યા કરે. કશું જ કહે નહીં.
હું મોટા સપનાઓ જોયા કરું, એ સપનાઓની દુશ્મન.

કેટલો વિરોધાભાસ છે અમારે! વસંત અને વરસાદ જેવો. સુરજ અને ચાંદ જેવો.
હું ગુસ્સાવાળો, એ ઠરેલી. હું ધૂની બાવો, એ જિંદગીના રંગોની રંગોળી.
હું ફકીરીમાં જીવ્યા કરું. મારી જડતા-જીદ-ઈગો સામે લડ્યા કરું.
અને એ? એ જાણે વર્ષો જૂનો જ્વાળામુખી. અંદર હજાર યુદ્ધ કરે, બહાર શાંત લીલીછમ ધરતી.

તો આટલા વિરોધાભાસ વચ્ચે માણસ એકબીજાને પ્રેમ કઈ રીતે કરી શકે? એ પણ એરેન્જડ મેરેજ! એ પણ અજાણ્યા માણસને! એ પણ અચાનક?
લોકો તો કહેતા હોય છે ને કે Choices, Interests, Likes મેચ થવા જોઈએ, અને મન મળવા જોઈએ, અને ગ્રહ મળવા જોઈએ, અને વોટ નોટ!
લોકો તો કહેતા હોય છે ને કે સમજણ, લાગણીઓ, રસના વિષયો, અને સ્વભાવ મળવા જોઈએ, અને સમજણ કેળવવી પડે, અને મન મનાવવા પડે, અને વોટ નોટ !

ના.ના.ના.ના.
તમારે માટે એ સાચું હશે, અમારે માટે તો પ્રેમ એટલે જગતના દરેક નિયમને તડકે મુકીને જે અંદરથી ઉભું થાય એ. 🙂
એ બે માણસ વચ્ચે લાગણીઓ, સમજણ, સ્વભાવની લેવડ-દેવડ નથી વ્હાલા! એ ગ્રહોની ગોઠવણી નથી પ્રભુ!
પ્રેમ આંખ બંધ કરીને આંધળા થઈને આપવાનો હોય. એમાં ‘હોવું’ પડે, સ્વયં બનવું પડે.
ધરતીમાંથી જાતે ફૂટતાં ઝરણાની જેમ, જાતે તપતા સુરજની જેમ, સતત નાચતા દરિયાની જેમ…
એ બધે જ સરખો છે! મા એના દીકરાને કરે એવો, પંખીડું એના બચ્ચાને કરે એવો, બ્લેકહોલ તારાઓને કરે એવો!
પ્રેમ એ માગવાની લાગણી છે જ નહીં! એ આપવાનો હોય. શરતો-સમજણ-વિચારો વિના.

એમાં ફના થવાનું હોય, ડૂબવાનું હોય, બળવાનું હોય, મરવાનું હોય…
અને બદલામાં કદાચ ઘણુંબધું મળે. કદાચ પ્રેમ મળે, જીવ મળે, જીંદગી મળે, અને દગાખોરી પણ! જે મળે એ મંજૂર રાખીને કર્યા કરવાનો હોય.
ફરિયાદો, આશાઓ, અને ઝંખનાઓ વિના બસ પ્રેમી ‘બનવાનું’ હોય. Unconditionally. 🙂

-For my Wife…

SAMSUNG RV509… – My first Love!

SAMSUNG RV509
આ છે મારો પહેલો જીવનસાથી.
આજકાલ દિવાળીના દિવસોમાં માણસો ચોપડા-પૂજન કરતા હોય છે, પણ હવે નવી પેઢીને ચોપડા જેવું કઈ હોતું નથી એટલે થયું આજે આ લેપટોપ-પૂજન કરી લઈએ. પણ પૂજા થાય એ પહેલા આ મારી આઠ વર્ષ જૂની મહેબૂબાની નાનકડી કહાની કહી દઉં.

આ રહી અમારી લવ-સ્ટોરી:
આજથી બરાબર આઠ વર્ષ પહેલા લાભ-પાંચમના દિવસે હું મારા બાપુજી પાસેથી ૪૦૦૦૦ રૂપિયા ખિસ્સામાં લઈને અમરેલી ગયો હતો. એ ઉંમરમાં લેપટોપ વિષે કશી પણ ખબર પડતી ન હતી. એક નાનકડી દુકાનમાં ગયેલો. અઢાર વર્ષના છોકરડાને જોઇને દુકાનના માલિકે પૂછ્યું: ‘શું જોઈએ છે?’
મેં કહ્યું- ‘લેપટોપ!’
પેલાએ મને ઉપરથી નીચે સ્કેન કરી લીધો અને પૂછ્યું: ‘રૂપિયા લાવ્યો છે?’
મેં કહ્યું- ‘હાસ્તો…પુરા ચાલીસ હજાર છે’
પેલાએ મને ત્યાં પડેલા લેપટોપ્સ માંથી ગમે એ પસંદ કરી લેવા કહ્યું અને મેં બધા લેપટોપ નિરાતે જોયા. પછી માલિક પાસે જઈને કહ્યું- ‘તમારી ઉપર મને પૂરો ભરોસો છે, જે સૌથી સારું અને મારા બજેટમાં હોય એ લેપટોપ આપી દો’
એ સાહેબ તો ભાવવિભોર થઇ ગયા. મને એમણે આપ્યું આ લેપટોપ. એ સમયે સેમસંગ લેપટોપ માર્કેટમાં નવા હતા. ૩૨,૫૦૦ માં એમણે મને ડુપ્લિકેટ WINDOWS 7 અને બીજા માઈક્રોસોફ્ટના પ્રોગ્રામ નાખીને લેપટોપ ચાલુ કરી આપ્યું. બસ…એ દિવસ અને આજનો દિવસ…આ લેપટોપ અને મારી પ્રેમ કહાની ચાલતી જ રહી.

એન્જીનીયરીંગના વર્ષોમાં આ લેપટોપના સ્ક્રીન પર હજારો મુવીઝ જોયા. કેટલાયે ગીતો વગાડ્યા. મોડી રાત્રે સ્પીકર લગાવીને દોસ્તો સાથે કેટલીયે પોર્ન વિડિયોઝ અને અમેરિકન ટીવી-સીરીઝ જોતા. કોલેજના કેટલાયે પ્રોજેક્ટ્સ અને .PPT આના પર બનાવ્યા. આ મહેબુબાએ તો Torrent ની ફાઈલ્સ આખી રાતો ડાઉનલોડ કરી છે.

આની અંદર અમુક રેકોર્ડ બ્રેકીંગ વસ્તુઓ છે:
૧) ૧૧૦૦૦ ઈ-બુક્સ! (જેમાંથી કોલેજ લાઈફમાં મેં ૫૬૦ જેટલી બુક્સ વાંચેલી. અઠવાડિયાની બે બુક્સ વાંચવાની એવરેજ આવતી.)
૨) imdb.com ની Top-250 ફિલ્મ્સ! (જે બધી જ જોઈ નાખવાનો નિર્ણય કરેલો. હમણાં બે મહિના પહેલા એ મિશન પૂરું થયું.)
૩) જગતની સર્વશ્રેષ્ઠ ડોક્યુમેન્ટરી ફિલ્મ્સ! લગભગ ૭૦ જેટલી.
પણ આતો વાત થઇ અમારા સારા દિવસોની. આ મશીને મારી સાથે ખરાબ દિવસોમાં પણ એટલો જ સાથ નિભાવ્યો છે. બેરોજગારીના દિવસોમાં આના પર રીઝ્યુંમ તૈયાર થયા. નોકરી કરતા કરતા રોજે રાત્રે નવલકથા લખવાનું શરુ થયું. આ લેપટોપના કી-બોર્ડ અને બેટરીએ મને ક્યારેય દગો નથી આપ્યો. હજુ બેટરી એક કલાક ચાલે છે, અને અઢી લાખ શબ્દોની પહેલી નોવેલ ‘વિશ્વમાનવ’ આના પર ચાર વાર લખાઈ હતી. કેટલાયે લેખો લખ્યા છે, કેટલાયે ફેસબુક અને બ્લોગ પોસ્ટ લખ્યા છે.

ટ્રેનમાં, બસમાં, વરસાદમાં અને ઠંડીમાં લખ્યું છે અને આ લેપટોપ બધું જ સહન કરતુ રહ્યું છે. આણે આંસુ પણ એટલા જ જોયા છે. વિશ્વમાનવ લખતી વખતે કોઈ ઈમોશનલ સીન લખતો હોઉં અને રડી પડું એ બધા જ આંસુ આ લેપટોપના કી-બોર્ડ પર જ પડ્યા છે! એક Plasma Induction નામની કંપનીમાં સર્વિસ એન્જીનીયરનું કામ કરતો ત્યારે ત્યાંથી મોડી રાત્રે અગિયાર વાગ્યે છૂટો થતો. ખુબ શારીરિક કામ હતું. મારા PG પર આવીને રાત્રે બાર વાગ્યા સુધીમાં ખાવાનું અને ન્હાવાનું પૂરું કરીને હું રાત્રે બાર વાગ્યે નવલકથા લખવા બેસતો. રાત્રે બારથી બે વાગ્યા સુધી લખતો રહેતો. અને દિવસ આખાનો એટલો થાક હોય કે રાત્રે બે વાગ્યે લખતા-લખતા જ શરીર બંધ થઇ જતું અને ઊંઘ આવી જતી. પણ મારી આ મહેબુબા સવાર સુધી મારા ખોળામાં જ જાગતી રહેતી. ભૂલથી ધારો કે P ઉપર આંગળી રહી ગઈ હોય તો સવાર સુધી PPPPPPPP…છપાતું રહેતું! સવારે બધું ડીલીટ કરીને ફરી નોકરી પર…

ટાઈપ કરી-કરીને ટચ-પેડની બંને બાજુ કાળા ડાઘ તમને ફોટો માં પણ દેખાશે.   આંસુ કદાચ નહી દેખાય. આ વર્ષે કંપનીએ નવું લેપટોપ આપ્યું છે છતાં બીજી નવલકથા આના પર જ પૂરી થવાની છે. હમણાં થોડા સમય પહેલા સ્પીકર ફાટી ગયા છે. કદાચ મારો આ પહેલો પ્રેમ થોડો જર્જરિત થયો છે.
…પણ સાહેબ…મજા છે. અમારા બંનેના કેટલાયે સિક્રેટ આમાં લોક કરેલા ફોલ્ડરમાં પડ્યા છે. આમાં સપનાઓ લખાયેલા પડ્યા છે. આમાં ભૂતકાળ ડિલીટ થઇ શકે છે અને ભવિષ્ય લખી શકાય છે. આજે લાભ-પાંચમના દિવસે ફરી આ મશીનને શત-શત વંદન. મારો સાથ નિભાવવા બદલ સ્ક્રીન પર વ્હાલી ચુમ્મી.
થેંક યુ…

Update after 10 days of above post: 

આ લેપટોપ પર કોની નજર લાગેલી? 😀
માંડીને વાત કરું.

ગઈ કાલે દિવસે મારું આ લેપટોપ મારા બેંગ્લોરના ઘર માંથી ચોરી થઇ ગયું 🙂 હું દિવસ આખો ઓફીસ પર હતો. સાંજે ઘરે પહોંચ્યો અને બેડ પર જોયું તો લેપટોપ નહી! ડુપ્લીકેટ ચાવી લઈને ઘરમાં કોઈ ઘૂસેલું, પરંતુ એને લેપટોપ સિવાય કશું ચોરવા ન મળ્યું. 😛બિચારો ચોર ચાર્જર પણ લેતો નથી ગયો. 😀

હકીકતમાં કાલે હું મારી આવનારી બીજી નવલકથાનું છેલ્લું પેજ લખી રહ્યો હતો. 🙂 આ પ્રોજેક્ટ પર છેલ્લા અઢી વર્ષથી કામ ચાલે છે. ગઈ કાલે દિવસે તો એટલી ખુશી હતી કે ઓફીસ પરથી વહેલો ઘરે જતો રહ્યો.
…પણ ઘરે ગયો અને આઘાત! 😀

ખેર…ખુશીની વાત એ છે કે મેં ગઈ કાલે સવારે જ પહેલી અને બીજી નોવેલનું કામ અલગ ડ્રાઈવમાં લઇ લીધેલું…જો એ કામ ગયું હોત તો હાર્ટએટેક આવી જ જાત. 😛

બાકી આ લેખમાં મેન્શન કર્યું છે એ બધું જ ગયું!
RIP my first love.

ટેસ્ટ-ટ્યુબ બેબી અને તેની ફાઈટર મમ્મીની કહાની!

આજે લગ્ન પછીના ૧૩ વર્ષે મારી મોટી બહેનને ત્યાં દિકરીનો જન્મ થયો છે!
એ ટેસ્ટ-ટ્યુબ બેબી છે.મારી મોટી બહેન Sangita Thummar મારા માટે એક ગુરુ જેવી સ્ત્રી જ નથી, પરંતુ એક રીયલ લાઈફ ફાયટર છે. પોતાની લાઈફને હસી-ખુશીથી જીવે. કોઈ ફરિયાદ નહી. કોઈની નિંદા નહી. નાના બાળકો પણ એના દોસ્તો અને આખા એપાર્ટમેન્ટના ડોશીઓ પણ! એની બહેનપણીઓનો પણ પાર નહી! ખુબ હસે. ખુબ ભર્યું ભર્યું જીવે. એના ઘરે મહેમાનોની રોજની ૩-૪ ની એવરેજ આવે! ખબર નહી કેમ પણ દરેક માણસને એની પાસે આવીને જાણે ભરપુર શાંતિ અને સુરક્ષા લાગે!

કુદરત પોતાના નિયમ મુજબ ડાહ્યા માણસોની પરીક્ષા વધુ લેતો હોય છે. તેણે મોટી બહેનની પરીક્ષા પણ ખુબ લીધી. કારણ? કારણકે કદાચ એને પણ મારી બહેનાની સંજોગો સામે લડત આપવાની તાકાતમાં ભરોસો હશે. 🙂

લગ્નના ચાર વર્ષ પછી બહેનને પહેલું મિસકેરીજ થયું. આઠ મહિનાનું બાળક પેટમાં જ મૃત્યુ પામ્યું હતું. એ સમયે અમારું ફેમીલી અને બહેનનું સાસરાનું ફેમીલી બધા જ ભાંગી પડેલા. આઠ-આઠ મહિના પછી પેટમાં પુરતું પોષણ ન મળવાને કારણે જયારે બહાર લઇ લેવું પડે ત્યારે એને પેટમાં પોષનારી માં ને શું અનુભૂતિ થતી હશે?

બહેન બે દિવસ રડતી રહી, પરંતુ ત્રીજે દિવસથી એ ફરી એજ ભરી-ભરી લાઈફ જીવવા લાગીં. ઉલટાનું એવું થયું કે એના ઘરે જેટલા માણસો ખરખરે આવે એમને સમજાવે અને છાના રાખે! હિંમત આપે!
એ દિવસોમાં હું પણ હોસ્ટેલથી બહેન ને લેટર લખતો. હિંમત રાખવા કહેતો. બહેન મારો પત્ર વાંચીને ખુબ હસતી. બધાને વંચાવે! કહેતી જાય કે ‘મારો ભાઈ છે, ખુબ સમજેલો છે!’ 😀

બીજા બે વર્ષ ફરી બહેનને બીજું મિસકેરીજ થયું. એ બાળક હજુ તો ચાર મહિનાનું જ હતું. ડોક્ટર્સનું કહેવાનું હતું કે પેટમાં કોઈ નળી બ્લોક થવાને લીધે બાળકને પુરતું પોષણ મળતું નથી. બહેન સિવાય બાકી બધા ફરી-ફરી ભાંગી પડ્યા. બહેન ફરી સાજી થઈને પોતાની રંગીલી લાઈફ જીવવામાં વ્યસ્ત થઇ ગઈ.

ખબર છે સામાન્ય માણસનો સૌથી મોટો દુશ્મન કોણ છે? : “સમાજ”.

હા…બહેન અને જીજાજી ત્રીસ વર્ષના થયા ત્યાં સુધી કોઈ ઉપાધિમાં ન હતા. બંને મોજથી એકબીજાનો ખભો બનીને જીવતા. પણ સમાજ આવ્યો!
બહેન ને બીજી બાઈઓ પૂછશે: “તમારે હજુ કઈ નાનું નથી?” “તો તમારી શું ઉંમર થઇ બહેન?”
મારા બા-બાપુજીને સગાઓના ફોન આવશે: “સંગીતાને કઈ તકલીફ છે?” “બધા રિપોર્ટ બરાબર છે ને?”

સમાજ…સમાજ…સમાજ..મને આ સમાજ સામે એટલો ગુસ્સો છે કે જો એ કોઈ માણસ સ્વરૂપે મારી સામે આવે તો એને નગ્ન કરીને આખા ગામમાં ફેરવું. 😦

બહેન ખુબ ચિંતામાં રહેતી. એને તો બધા જાણે! ડોશીઓ પણ પૂછે અને બહેનપણીઓ પણ! એ શું જવાબ આપે! સમાજ સામે સારા-સારા માણસો હારી જાય.
હું ફોન કરીને એને કહ્યા કરું કે આ બાળકની ઝંખનાઓ જ પડતી મુકે. કાન બંધ રાખે. સમાજ સામે ન જુએ. લોકો શું કહે છે એ ન વિચારે.

…પણ એક સમયે એમના માટે બાળકનો જન્મ એક ખુશી નહી પરંતુ ઝંખના ભર્યું, આશાઓ ભરેલું સપનું બની ગયું. એક આશા કે બાળક થાય તો આ સમાજ ચુપ થાય.
હું આ વિચારોનો સખ્ત વિરોધી હતો પણ શું કરું? ગામના મોઢે હું કે બહેન કે જીજુ ગરણી બાંધી શકીએ એમ ન હતા. મેં બહેનને ખુબ પત્રો લખ્યા, પણ ‘સમાજ’ની આશાઓ સામે મારા શબ્દો હારી ગયા.

એક દિવસ બહેન નો ફોન આવ્યો. “જીતું…અને ટેસ્ટ-ટ્યુબ બેબી કરવાનું વિચારીએ છીએ. ડોક્ટર કહે છે કે મારા કેસમાં એ શક્ય છે અને સફળ પણ થઇ શકે”
હું તો ખુબ ખુશ થયો. બધા ખુબ ખુશ થયા. પણ સમાજ? ના… સવાલો ચાલુ હતા. મારી બહેન અને જીજાજીની ઉંમર ૩૩ વર્ષ થઇ છે.

છેવટે બહેને તેત્રીસ વર્ષે ટેસ્ટ-ટ્યુબ કરાવ્યું.
આજે દિકરીનો જન્મ થયો છે. હું મામો બન્યો છું. ખુબ ખુશી છે.
જોકે બાળક ને આઠ મહિના પછી પેટમાં પોષણ ઓછું થતા ડોકટરે સિઝેરિયન કરીને ઓપરેશનથી પ્રસુતિ કરેલી છે. દિકરી હજુ તો Incubator માં છે (પેટીમાં છે) પરંતુ એની તબિયત સારી છે. હજુ એકાદ મહિનો તેને પેટીમાં જ પોષણ મળશે.
મારી રીયલ લાઈફ ફાઈટર બહેનની તબિયત પણ સારી છે. એ ખુશ છે.

વિચારો…સમાજ અને આપણી સમજ બીજા માણસોને કેટલા હેરાન કરે છે! લોકો એકબીજા પર પોતાના જજમેન્ટ થોપી દેવામાં વિચારતા નથી. આતો સારું છે કે બહેન આટલી સમજેલી છે. બીજી હજારો સ્ત્રીઓનું શું થતું હશે?

હું ક્યારેય દોરા-ધાગામાં માનતો નથી પરંતુ બહેન માટે મેં પણ મારા ઘરથી 158 કિલોમીટર દુર સારંગપુર હનુમાનજી સુધી ચાલીને જવાની માનતા કરેલી છે. 🙂 આ રાખડીનું ઋણ નથી. બસ… આ ફાઈટર માટેની ફાઈટ છે. 🙂

મારી ભાણકી અને બહેનની સારી તબિયત માટે ઈશ્વરને પાર્થના સહ…

-બહેનનો ભાઈ. 🙂

Bangalore Diaries…

બેંગ્લોર.
આ શહેર મારા માટે એકલતા ભર્યું છે, પરંતુ જેમ-જેમ દિવસો પસાર થઇ રહ્યા છે એમ એ એકલતા એકાંતમાં ફરી રહી છે! આઈ લવ ઈટ 🙂

આ શહેરમાં રોજે સાંજે વરસાદ આવે છે. વરસાદ આવે એટલે હું ઓફીસથી બહાર નીકળી જાઉં. વરસાદમાં ભીંજાઈ જવા માટે. રોજે. ઓફીસ પર જ લેપટોપ મૂકી દઉં અને ચાલુ વરસાદમાં એકલો નીકળી જાઉં. ઘર તરફ. ગીતો ગાતો જાઉં. અહિયાં કોઈ મને ઓળખતું નથી એટલે આબરૂ જવાની કોઈ ફિકર નથી. વરસાદમાં નાહવું મને એટલું ગમે છે કે ક્યારેક મોડી રાત્રે વરસાદ આવે અને હું સુતો હોઉં અને સાંભળી જાઉં તો પણ ઘર બહાર નીકળી જાઉં. રાત્રે બે-ત્રણ વાગ્યે પણ. ક્યારેક ટ્રાય કરજો. ખુબ મજા આવશે. મોડી રાત્રે તમારી આસપાસ કુતરાઓ સિવાય કોઈ ના હોય અને વરસાદમાં એકલા નાચવાની મજા જ કઈક અલગ છે. 🙂 

નાહીને આવ્યા પછી હેડફોન લગાવીને યુ-ટ્યુબ પર ગીતો સંભાળવાની મજા પણ એવી છે. અહિયાં ભજીયા કે ગાઠીયા કે થેપલા મળતા નથી એટલે હાથે બનાવેલી ચા પીઈ લેવાની. 😉

આ શહેરમાં બીજું એક અદભુત તત્ત્વ હોય તો એ છે કુદરત! અહી ચારે તરફ વૃક્ષો છે. બેંગ્લોરની બહાર બધે જ ઉંચી-નીચી પહાડીઓ અને જંગલ છે. હું દર રવિવારે સવારમાં નીકળી જાઉં. એકલા. ખુબ રખડું. અજાણ્યા માણસો સાથે વાતો કર્યા કરું. તેમને મારી લાઈફ સ્ટોરી કહ્યા કરું. એમની પ્રેમ-કહાનીઓ સંભાળું. 😛

હમણાં જ હું બેંગ્લોરથી ૧૦૦ કિલોમીટર દૂર દબ્બાગૌલી એવા કઈક નામની જગ્યા છે ત્યાં પહાડીના ટ્રેકિંગ માટે ગયેલો. અમે બાર અજાણ્યા માણસોની એક ટીમ હતી.GUTSYTRIBE કરીને એક સ્ટાર્ટ-અપ છે જે આવી ટુર કરતુ હોય છે. ત્યાં અમારી જે ગાઈડ હતી એ આંધ્રપ્રદેશની છોકરી સાથે એવી તે દોસ્તી જામી કે અમે લગભગ કશું જ વાતો કરવામાં બાકી ન રાખ્યું. મારી જેમ એ છોકરીને પણ આખી દુનિયા રખડવાના ખ્વાબ હતા. 🙂 એક મહિના પછી એ આખું સાઉથ એશિયા ફરવા જવાની છે. હું મારી એક નવલકથા આવે એ પછી એક ખુબ મોટી ટુરમાં જવાનો છું. અમે ખુબ વાતો કરી. શું છોકરી હતી સાહેબ 😉 ભયંકર. એક દિવસ માટે એની સાથે પ્રેમ થઇ ગયો. ટુર પૂરી થઇ અને એ ગાયબ. અત્યારે એ મારા ફ્રેન્ડ લિસ્ટમાં છે પણ આ વાંચી નહીં શકે. પણ…શું માણસ હતી એ…

લોકો રવિવારે પોતાના બાકી કામ પતાવે. હું કોઈ કામ હાથમાં જ ના લઉં. એક રવિવારે બેંગ્લોરમાં હું એમ જ ચાલતો નીકળી પડેલો. લગભગ ૨૫ કિલોમીટર જેટલું રખડયો. રસ્તા પર જે રસ પડે એવી લારી આવે એનું ખાધું. લારીવાળા લોકો સાથે વાતો કરી. મેટ્રોમાં બેઠો. વરસાદમાં પલળ્યો. અને ખુલ્લા પગે ચાલવાનું મન થયું ત્યારે એક કોથળીમાં ચપ્પલ નાખીને એ પણ કર્યું.

And here it comes… 🙂

Metro to some unknown place

આ શહેરમાં મસ્ત મજાના ગાર્ડન-પાર્ક છે. લાલ બાગ, કબ્બન પાર્ક, અને બીજા કેટલાયે. જયારે વરસાદ આવે ત્યારે આ બધા પાર્ક માંથી માણસો ભાગી જાય. હું અંદર જાઉં. ખાલી વૃક્ષો, પક્ષીઓ, વરસાદ, અને વોચમેન હોય. ખુબ મજા આવે. અહિયાનું લોકલ મ્યુઝીક પણ રસ પડે એવું છે. કશું સમજાય નહીં, પણ ધૂન ચડે. બસ…ધૂન ચડવી જોઈએ. 🙂

હા… અહિયાં પોપ કલ્ચર ખુબ છે. છોકરીઓ નાનકડા કપડા પહેરીને પબ-બાર બહાર સિગારેટ ફૂંકતી હોય ત્યારે આંખોને ખુબ ઠંડક મળે. હું મોડી રાત સુધી
આવા પબ બહાર બેઠો રહું 😉

She was even beautiful then this Burger 😛

એક મસ્ત વાત કહું. અહિયાં Truffles નામની બર્ગર માટેની જબરદસ્ત રેસ્ટોરન્ટ ચેઈન છે. ત્યાના બર્ગર મોંઘા હોય છે પણ ખુબ જ મસ્ત હોય છે. પહેલીવાર ગયેલો ત્યારે ત્યાં એક નેપાળી વેઈટર હતી જે ખુબ જ સરસ કામ કરી રહી હતી. દરેક ગ્રાહક સાથે સરસ એવી વાત કરે અને દરેક ટેબલ પર બધું જ ધ્યાન રાખે. એ એટલી ક્યુટ અને મસ્ત દેખાતી હતી કે હું એની સામે જોઈ રહ્યો હતો તો એને લાગતું હતું કે હું લાઈન મારી રહ્યો છું! ના. મારે એને કહેવું હતું કે “મેમ…તમે ખુબ જ સરસ કામ કરી રહ્યા છો.”

પણ અજાણી છોકરીને કેમ કહેવું? હિંમત ચાલતી નહોતી. હું વારે-વારે પાણી માંગુ પણ એ પાસે આવે ત્યારે કહી ના શકું અને હું રીતસર બ્લશ થતો હતો. ચહેરા પર લોહી આવી જાતું અને પગ ઠંડા થઇ જતા. થોડીવાર તો એમ લાગ્યું કે જાણે એક કલાક માટે એની સાથે પણ પ્રેમ થઇ ગયેલો! 😀

ખેર…તે દિવસે તો ના કહી શક્યો. બીજીવાર ગયો ત્યારે પણ એ જ હતી! ફરી મારે કહેવું હતું પણ જીવ ચાલતો ન હતો. છેલ્લીવાર જયારે મેં પાણી માગ્યું ત્યારે એ મારી નજીક આવી અને મને કહ્યું: ‘સર…યુ હેવ વેરી ગુડ સ્માઈલ.’
હું તો પાણી-પાણી થઇ ગયો. મારામાં પણ હિંમત આવી. મેં કહ્યું: “એન્ડ મેમ…યુ આર રિયલી સર્વિંગ વેરી ગુડ.” એ પણ શરમાઈ ગઈ. હું તો ખુશ-ખુશ થઇ ગયો. બે બર્ગર ખાધા!

બાકીની વાતો પછી ક્યારેક… 😉

I go mad when I sit in the trains 😉

A great Vidhansabha of Bengalore. 

Metro!

 

Oh that Jumbo burger 😀

Nandi hills. A wonderful place!

Kaveri River

 

trekking in the Jungle of Dabbagulli. Virappan used to come here!  

River Kaveri. Loved it. Took a bath in it. 

Rest of the journey coming soon … 🙂